Sport bilan shug`ullanuvchi o`smir bolalarning ayrim morfo-funksional ko`rsatkichlari

Ushbu tadqiqotda sport bilan shug'ullanuvchi o'smir bolalarning morfologik va fiziologik ko'rsatkichlari o'rganilgan. Tadqiqotda Sport bilan shug'ullanuvchi bolalarning umumiy anatomik va fiziologik xususiyatlari, jumladan yurak-qon tomir tizimining rivojlanishi, nafas olish tizimining rivojlanishi, hamda ularning jismoniy mashqlar ta'sirida o'zgarishi tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

O'smir organizmiga jismoniy mashqlar va sportning fiziologik ta'siri: Jismoniy mashqlar harakat apparati va butun organizmning funksional sistemalarini yaxshilaydi. Mashqlar yurak-qon tomir, nerv, endokrin, tayanch harakat sistemalarini takomillashtiradi. Jismoniy mashqlar yurak-qon tomir sistemasining rivojlanishiga, ish unumining ortishiga olib keladi. Mashqlar jarayonida yurakning sistolik hajmi ortadi, qon aylanishi yaxshilanadi.
Odam organizmining yoshga bog'liq anatomik va fiziologik xususiyatlari: O'sish va rivojlanish organizmning miqdor va sifat ko'rsatkichlaridir. Bu jarayonlar uzluksiz va geteroxronik bo'lib, turli yosh davrlarida har xil sur'atlarda kechadi. Bola organizmining o'sishi va rivojlanishi uchun ta'lim-tarbiya, ovqatlanish, gigiyena sharoiti, sport va mehnat faoliyati muhim ahamiyatga ega.
Yurak-qon tomir tizimining yoshga oid xususiyatlari va jismoniy faoliyat: Yosh bola organizmida yurak-qon tomir tizimi kattalarnikidan farq qiladi. Bolalar yuragining tuzilishi va funksiyasi, qon aylanishi kattalarnikidan o'ziga xos xususiyatlarga ega. Yoshga qarab yurak hajmi, qon bosimi, puls kabi ko'rsatkichlar o'zgaradi.
Nafas olish tizimining rivojlanishi va yoshga oid xususiyatlari: Bola organizmining nafas olish tizimi ham yoshga qarab rivojlanadi. Nafas olish chastotasi, nafas hajmi, o'pka ventilatsiya kabi ko'rsatkichlar kattalarnikidan farq qiladi. Nafas olish jarayoni va uning samaradorligi bolaning umumiy rivojlanishi bilan chambarchas bog'liq.
Metodika va olingan natijalar taxlili: Tadqiqotda somatometrik (bo'y, tana massasi, ko'krak qafasi aylanasi) va fiziometrik (o'pka tiriklik sig'imi, arterial qon bosimi, puls) ko'rsatkichlarni o'lchash usullari tavsiflangan va olingan natijalar tahlil qilingan.