Tarixiy tadqiqotlarda audiovizual materiallardan foydalanishning usullari
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Oʻzbekiston Respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi Namangan davlat universiteti tomonidan tayyorlangan. Ishda tarixiy tadqiqotlarda audiovizual materiallardan foydalanishning usullari, ularning ahamiyati, kinodagi, fotodagi va ovozdagi hujjatlarning tarixi, rivojlanishi hamda ulardan foydalanishning metodlari atroflicha o'rganilgan. Muallif Oʻzbekiston Respublikasi va jahon arxivlarining audiovizual materiallarni saqlash va ulardan foydalanish borasidagi tajribalarini tahlil qilgan. Ishda arxivshunoslikning dolzarb muammolari, jumladan, audiovizual materiallarni klassifikatsiyalash, saqlash va tadqiqotlarda foydalanishning zamonaviy usullari ham yoritib berilgan. Xususan, ishda Rossiya, Ukraina, Qozogʻiston va boshqa MDH davlatlari arxivlarining tajribalari, ularda saqlanayotgan audiovizual materiallarning ahamiyati va ulardan foydalanishning uslublari tahlil qilingan. Ishning asosiy maqsadi – Oʻzbekistondagi mavjud arxiv fondlaridan unumli foydalanish hamda milliy-madaniy merosimizni kelajak avlodlarga yetkazishdan iborat.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Bitiruv malakaviy ishi mavzuning dolzarbligi, Oʻzbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti Islom Karimovning qarorlari, yoshlar tarbiyasida tarixiy bilimlar berishning ahamiyati, arxiv manbalarining roli hamda mustaqillikka erishish yo'lidagi sa'y-harakatlar bayon etilgan. Ushbu bobda "Harakatlar strategiyasi"da belgilangan vazifalar, milliy-madaniy merosni asrab-avaylash va rivojlantirish masalalariga alohida urg'u berilgan.
- I BOB. AUDIOVIZUAL MATERIALLAR TARIXIY MANBA SIFATIDA: Ushbu bobda audiovizual materiallarning turlari, ularning vujudga kelishi, rivojlanishi va tarixiy manba sifatidagi ahamiyati haqida ma'lumot beriladi. Jumladan, fotografiya, kino va ovozli hujjatlarning tarixi, ularning asosiy tushunchalari, tasniflanishi va ularning tarixiy tadqiqotlardagi roli batafsil yoritilgan. Xudoybergan Devonovdek birinchi oʻzbek fotografi va kinooperatorining faoliyati hamda uning ijodiy merosi haqida ham soʻz boradi. Shuningdek, jahon kinosining rivojlanishida Fransiya, AQSH va Germaniyaning oʻrni, ovozsiz kino davri va uning oʻziga xos jihatlari, hamda Oʻzbekistonda dastlabki ovozsiz kino davri va unda yaratilgan filmlar haqida ham ma'lumot berilgan.
- II BOB. TARIXIY TADQIQOTLARDA AUDIOVIZUAL MATERIALLARLARDAN FOYDALANISH USULLARI: Ushbu bobda audiovizual materiallarning tushunchasi, ahamiyati, tasniflanishi va ulardan foydalanish usullari haqida ma'lumot beriladi. Jumladan, kino, foto va ovozli hujjatlarning turlari, ularning arxivlarda saqlanishi, ulardan foydalanishning usullari, hamda tarixiy tadqiqotlarda ularning o'rni va ahamiyati atroflicha o'rganilgan. Xususan, Rossiya, Ukraina, Qozogʻiston va Oʻzbekiston arxivlarining tajribalari, ularda saqlanayotgan audiovizual materiallarning xususiyatlari, ulardan foydalanishning samarali usullari ham tahlil qilingan. Shuningdek, arxivlardan ma'lumot olish, nusxa tayyorlash, ko'rgazmalar tashkil etish, teleko'rsatuv va radioeshittirishlar tayyorlash kabi jihatlar ham yoritilgan.
- XULOSA: Ushbu bobda bitiruv malakaviy ishi davomida olingan natijalar umumlashtirilgan. Jumladan, Oʻzbekistonda audiovizual merosni saqlash va undan foydalanish bo'yicha mavjud ishlar tahlil qilingan. Hozirgi kunda ushbu sohada amalga oshirilayotgan ishlar, mavjud muammolar va ularni hal etish bo'yicha takliflar berilgan. Shuningdek, Oʻzbekiston Respublikasining kino, foto va ovozli hujjatlar Markaziy davlat arxivi faoliyatini takomillashtirish va hamkorlikni rivojlantirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- FOYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR RO'YXATI: Ishda foydalanilgan nazariy-metodologik adabiyotlar, ilmiy nashrlar, dissertatsiyalar va internet ma'lumotlarining ro'yxati keltirilgan.