лён
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Toshkent kimyo-texnologiya institutining "Oziq-ovqat texnologiyasi" fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan referatdir. Referat mavzusi - zig'ir. Unda zig'irning ahamiyati, morfologik va biologik xususiyatlari, yetishtirish texnologiyasi, urug'ining xususiyatlari va uni qayta ishlash jarayonlari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, kitobda zig'irni yetishtirishda e'tiborga olinadigan omillar, zararkunandalarga qarshi kurash usullari va hosilni yig'ishtirish usullari ham keltirilgan. Referatning oxirida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati berilgan.
Asosiy mavzular
- Zig'irning ahamiyati va tarixi: Zig'ir qadimdan insoniyat tomonidan yetishtirib kelinadigan o'simlik. U nafaqat tola olish uchun, balki oziq-ovqat maqsadlarida ham ishlatilgan. Misrda zig'ir miloddan avvalgi 5 ming yillikda ham ma'lum bo'lgan.
- Zig'irning morfologik va biologik xususiyatlari: Zig'irning ildiz tizimi yaxshi rivojlangan bo'lib, 70 sm va undan ham chuqurroqqa borishi mumkin. U qurg'oqchilikka chidamli. Urug'i 5-6°C haroratda unib chiqadi va qisqa muddatli sovuqlarga ham bardosh bera oladi.
- Zig'irni yetishtirish texnologiyasi: Zig'ir begona o'tlarga juda sezgir, shuning uchun dalalar toza bo'lishi kerak. Uning uchun eng yaxshi o'tmishdoshlar - kuzgi bug'doy, dukkakli ekinlar va poliz ekinlari. Mineral o'g'itlar tuproqqa asosiy ishlov berishdan oldin solinadi. Zig'ir odatda qatorlab ekiladi.
- Zig'ir urug'ining xususiyatlari va ekish normasi: Zig'ir urug'i toza, yuqori sifatli va unuvchan bo'lishi kerak. Urug'likni ekishdan oldin dorilash tavsiya etiladi. Ekish normasi mintaqaga qarab 30-35 kg/ga ni tashkil etadi.
- Zig'irni zararkunandalardan himoya qilish: Zig'ir uchun eng katta xavfni zararkunandalar, xususan, burgalar va shira tashkil etadi. Ularga qarshi kurashish uchun insektitsidlar qo'llaniladi.
- Zig'ir hosilini yig'ishtirish: Zig'ir hosili ko'saklarning 75% pishganda o'riladi. O'rim-yig'im раздельный usulda amalga oshiriladi. Urug' namligi 20-25% bo'lganda o'riladi.