Метал конструкциялари

Ushbu uslubiy ko'rsatma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi huzuridagi Namangan muhandislik-qurilish instituti talabalari uchun «Metall konstruksiyalar» fanidan kurs loyihasini bajarish hamda amaliy mashg'ulotlarda foydalanish uchun mo'ljallangan. Unda po'lat to'sinlarni hisoblash va loyihalash bo'yicha nazariy bilimlar va amaliy ko'nikmalar berilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Ushbu bo'lim O'zbekistonning mustaqil taraqqiyot strategiyasi, ta'lim-tarbiya va targ'ibotning samarali usul va vositalaridan foydalanish hamda yetuk mutaxassis kadrlar tayyorlash zarurati haqida so'z yuritadi. Shuningdek, metall konstruksiyalari fani bo'yicha talabalar egallashi lozim bo'lgan bilimlar va ko'nikmalar aniqlashtirilgan.
To'sin kesimini tanlash: Bu bo'limda to'sin uchun yuklamalarni aniqlash, eguvchi momentni hisoblash, qarshilik momentini aniqlash, qo'shtavr tanlash va tanlangan kesimni tekshirish kabi masalalar yoritilgan.
Bosh to'sin hisobi: Bosh to'sin kesimini qo'shtavr shaklli, payvandlab tayyorlanadigan qilib tanlash, yuklamalarni aniqlash, zo'riqishlarni hisoblash, optimal balandlikni aniqlash va to'sin balandligini minimal balandlikdan kichik bo'lmagan qilib qabul qilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
To'sin kesimini uzinlik bo'yicha o'zgartirish: Ushbu bo'limda to'sin tokchasi kesimini tayanchdan L masofada o'zgartirish, hisobiy zo'riqishlarni aniqlash, o'zgargan kesimni metarialning elastik ishlashi bo'yicha tanlash kabi masalalar tahlil qilinadi.
To'sin umumiy ustvorligini tekshirish va ta'minlash: Bu bo'limda to'sin devorini urinma kuchlanishga tekshirish, kesim o'zgartirilgan joyida keltirilgan kuchlanishni tekshirish, shuningdek, to'sin umumiy ustvorligini tekshirish masalalari bayon etilgan.
To'sin mahalliy ustvorligini tekshirish va ta'minlash: Ushbu bo'limda to'sin devorining mahalliy ustvorligini tekshirish va birinchi navbatda bikrlik qovurg'alarini qo'yish sharti tekshiriladi.
Tayanch qovurg'a hisobi: Tayanch qovurg'a hisobi, uning o'lchamlari, tayanch qovurg'a materialini ezilishga bo'lgan qarshiligi, tayanch qovurg'a qalinligi va enini aniqlash kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Markaziy siqilishga ishlovchi to'la kesimli ustun hisobi: Ustun kesimini qo'shtavr shaklli qabul qilish va uning hisobiy uzinligini aniqlash, egiluvchanlik tasir etayotgan yukka qarab aniqlash, ustunning egiluvchanligini va talab qilingan yuzasini topish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Ustun pashtangi hisobi: Ustun pashtangi hisobi, uning konstruktsiyasi, pashtang konsol qismining uzunligi va enini hisoblash kabi masalalar tahlil qilinadi.
Ustun kallagi hisobi: Ustun kallagi hisobi, uning o'lchamlari, ustun kallagi va qovurg'a egiluvchanligi uchun qiymatlari keltirilgan.