Mintaqaviy siyosat

Ushbu darslik O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan. Unda mintaqaviy siyosat, geosiyosat, iqtisodiy rayonlashtirish va mintaqaviy siyosatning tarixi kabi muhim mavzular chuqur o'rganilgan. Darslik mintaqaviy siyosatning mohiyati, uning shakllanishi, rivojlanishi va mamlakat iqtisodiyotiga ta'sirini atroflicha tahlil qiladi. Xususan, mintaqa tushunchasi, hududlar imkoniyatlarini aniqlash, rivojlanayotgan mamlakatlarning mintaqaviy siyosati va boshqa dolzarb masalalar ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Mintaqaviy siyosatning mazmuni va mohiyati: Bu mavzu siyosat turlari, mintaqaviy siyosatning ob'ekti, davlatning ichki va tashqi ahvoliga munosabati hamda iqtisodiy siyosatning mohiyati va maqsadlarini tushuntiradi. Siyosatning ichki va tashqi yo'nalishlari, iqtisodiy, ijtimoiy, fan-texnika siyosati kabi turlari yoritilgan.
Mintaqa-murakkab tabiiy-tarixiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik tizim sifatida: Mavzu hudud, akvatoriya, aerotoriya tushunchalarini, mintaqa tushunchasiga turli yondashuvlarni va dunyoning mintaqalarga ajratilishini tushuntiradi. Iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda mintaqaviy iqtisodiyot fani shakllanishining sabablari va dunyoning yirik makromintaqalarga bo'linishi haqida ma'lumot beradi.
Mintaqaviy siyosat asoslari: Bu mavzu mintaqaviy siyosatning o'rganish ob'ekti, asosiy vazifasi va amalga oshirilish usullarini yoritadi. Siyosatning davlatning tashqi va ichki siyosatidan farqi, mintaqaviy siyosatning zaruriyati va uni amalga oshirish yo'llari tushuntiriladi.
Geosiyosat va mintaqaviy siyosat: Mavzu geosiyosat tushunchasi, uning tarixiy ildizlari va rivojlanishi, geosiyosatning nemis va shved olimlari tomonidan shakllantirilganligi haqida ma'lumot beradi. Geosiyosat va siyosiy geografiya farqlari, O'zbekistonning geosiyosiy pozitsiyasi va mintaqaviy siyosat bilan bog'liqligi yoritilgan.
Iqtisodiy rayonlashtirish va mintaqaviy siyosat: Mavzu rayon geografiyasining asosiy tushunchasi rayon, uning turlari va iqtisodiy rayonlashtirishning mintaqaviy siyosatni amalga oshirishdagi roli haqida ma'lumot beradi. Mamlakatning ma'muriy-hududiy tuzilishi va iqtisodiy rayonlar o'rtasidagi aloqadorlik tushuntiriladi.
O'zbekiston Respublikasida mintaqaviy siyosatning tarixi: Mavzu sobiq Ittifoq davrida mintaqaviy siyosatning shakllanishi va rivojlanishini, Farg'ona vodiysini har tomonlama rivojlantirish, Mirzacho'lni o'zlashtirish va Qarshi dashtini o'zlashtirish kabi yo'nalishlarni o'rganadi. Shuningdek, O'zbekistonda "SOPS" faoliyati va mintaqaviy siyosatning asosiy kamchiliklari ham tahlil qilinadi.
Rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarning mintaqaviy siyosati: Ushbu mavzu rivojlangan mamlakatlar (AQSH, Fransiya, Buyuk Britaniya) tajribasi va rivojlanayotgan mamlakatlarning mintaqaviy siyosatining yo'nalishlarini tahlil qiladi. O'sish markazlari va qutblari nazariyasi, mintaqaviy siyosatning iqtisodiy jihatlari va uning samaradorligi haqida ma'lumot beradi.
Mamlakat mintaqaviy siyosatini belgilashda hududlar imkoniyatlarini o'rganish: Mavzu mintaqaviy siyosatni amalga oshirishda hududlar imkoniyatlari va ehtiyojlarini hisobga olish, hududlarning imkoniyatlarini aniqlash omillari, respublikaning har bir mintaqasining o'ziga xos imkoniyat va muammolari hamda masalalarni hal etishda tadqiqot usullaridan foydalanishni tushuntiradi.