Nazariy phonetica

Ushbu kitob O'zbekiston Davlat Jahon Tillari Universiteti tomonidan nashr etilgan Nazariy Fonetika fanining ishchi o'quv dasturi hisoblanadi. Unda Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligining standartlariga muvofiq fonetika fanining nazariy jihatlari, jumladan, nutq tovushlari, ularning turlari, artikulyatsiya va akustik xususiyatlari, fonologik nazariyalar, ingiliz tilining talaffuz xususiyatlari, intonatsiya, urg'u va fonostilistika kabi mavzular chuqur yoritilgan. Kitob o'quv jarayonida foydalanish uchun mo'ljallangan bo'lib, ma'ruzalar va seminarlar uchun ham keng qamrovli materiallarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, kitobda o'zbek va rus tillari bilan qiyosiy tahlillar ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

Fonetika lingvistikaning bir tarmog'i sifatida: Ushbu qism fonetikaning ta'rifi, boshqa lingvistik fanlar bilan bog'liqligi, nutq tovushlarining aspektlari, fonetikaning filiallari va tadqiqot usullari hamda uning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
Fonologik Nazariyalar: Bu qism I.A. Baudouin de Courtenay, Praga va London fonologik maktablari hamda AQShdagi fonologik yo'nalishlar kabi muhim nazariyalarni va ularning asosiy g'oyalarini tahlil qiladi.
Ingliz Tilidagi Asosiy Talaffuz Turlari: Qism Britaniya, Amerika, Kanada, Avstraliya va Yangi Zelandiya talaffuzlarining o'ziga xos xususiyatlari, ularning farqlari va o'xshashliklari haqida batafsil ma'lumot beradi.
Ingliz Tilidagi Unli Tovushlar tizimi: Ushbu bo'lim unlilarning umumiy tamoyillari, artikulyatsion va akustik tasniflari, diftonglar, unlilarni uzunlik va barqarorlik bo'yicha tasniflash kabi jihatlarni o'rganadi.
Ingliz Tilidagi Undosh Tovushlar tizimi: Bu qism undoshlarning umumiy tamoyillari, artikulyatsion va akustik tasniflari, ularning farqlanish mezonlari va allofonik variantlari haqida ma'lumot beradi.
Nutqdagi Fonemalarning O'zgarishlari: Qism assimilyatsiya, akkomodatsiya, reduksiya, eliziya kabi nutqdagi fonemalarning o'zgarish jarayonlarini, ularning turlari va sabablarini tahlil qiladi.
Bo'g'in Tuzilishi: Ushbu bo'lim bo'g'in ta'rifi, uning hosil bo'lish nazariyalari, tuzilishi, funktsiyalari va fonologik statusi hamda bo'g'in chegaralari kabi jihatlarni o'rganadi.
So'z Urg'usi: Bu qism so'z urg'usining suprasegmental birlik sifatida ahamiyati, turlari, uni tushuntirish yo'llari, darajalari, aksentual tuzilishi, o'rni va funktsiyalari hamda tendensiyalari haqida ma'lumot beradi.
Intonatsiya Tuzilishi: Qism intonatsiyaning tor va keng ta'riflari, uning prosodiya bilan bog'liqligi, ritmik va intonatsion guruhlar, sintagmalar nazariyasi, intonatsiyaning funktsiyalari (konstitutiv, diskriminativ, identifikatsion) hamda gaplarning intonatsiyasi kabi mavzularni o'rganadi.
Fonostilistika: Ushbu bo'lim stilistika, fonostilistika, ularning o'zaro bog'liqligi, tadqiq qilishning turli aspektlari, tilning ekspressiv vositalari va nutqning uslubiy xususiyatlarini tahlil qiladi.