Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturi asosida tayyorlangan bo'lib, unda radiometriya va yadro geofizikasi fanining nazariy va amaliy asoslari, metodlari, apparaturalari hamda ularning geologik muammolarni hal etishdagi o'rni yoritilgan. Kitob tog'-geologiya yo'nalishidagi oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan.
Ushbu avtoreferat Suxondaryo viloyati tuproqlaridagi Seziy-137 va Stronsiy-90 radioaktiv nuklidlarini aniqlash usulini ishlab chiqishga bag'ishlangan ilmiy tadqiqot ishining qisqacha mazmunini ochib beradi. Tadqiqotda ushbu radioaktiv nuklidlarni aniqlashning yangi va samarali radioometrik-spektrometrik usuli taklif etilgan. Ushbu usulning afzalliklari, jumladan, uning tezkorligi, tejamkorligi va aniqligi ko'rsatib berilgan. Shuningdek, usulni qo'llash uchun optimal sharoitlar aniqlangan va amaliyotda qo'llanilishi muhokama qilingan. Tadqiqot natijalari Suxondaryo viloyati tuproqlaridagi Seziy-137 va Stronsiy-90 ning tarqalishi va ko'chish qonuniyatlarini o'rganishga yordam beradi.
Ushbu kitob radioaktivlik, uning tabiatdagi ta'siri va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalariga bag'ishlangan. Unda radioaktiv nurlanishlar, ularning biologik ta'siri, suvlar radioaktivligi va radioaktivlikni o'lchash usullari batafsil bayon etilgan. Shuningdek, kitobda O'zbekistondagi suvlarning radioaktivligi tadqiqotlari natijalari keltirilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Ta'lim Vazirligi qoshidagi Qarshi Muhandislik Iqtisodiyot Instituti tomonidan tayyorlangan "BITIRUV MALAKAVIY ISHI" bo'lib, unda To'rsari konida geologik qidiruv va quduqlarning geofizik tatqiqot ishlarining samaradorligini aniqlash mavzusi atroflicha o'rganilgan. Ishda To'rsari maydonining geologik tuzilishi, neft va gaz qatlamlarining ochilishi, geologik qidiruv ishlarining samaradorligi, hamda turli geofizik usullarning qo'llanilishi batafsil yoritilgan.
Ushbu kitob konchilik korxonalarida rudani qazib olish va qayta ishlash jarayonlarida sifatni boshqarish masalalariga bag'ishlangan. Unda rudani maydalash, saralash, boyitish va boshqa texnologik jarayonlar tasvirlangan. Kitobda sifatni baholash usullari, texnologik sxemalarni optimallashtirish, shuningdek, ishlab chiqarishni boshqarishning zamonaviy usullari muhokama qilinadi. Asosiy e'tibor rudalarni qazib olish va qayta ishlashda qo'llaniladigan radioometrik usullarga qaratilgan.
Ushbu dissertatsiyada atmosfera havosidagi radon miqdorini ssintillyatsion gamma-spektrometrik usulda aniqlash masalalari ko'rib chiqilgan. Dissertatsiyada radioaktiv elementlar, radonning xossalari, tabiatda tarqalishi, biologik ta'siri va atmosfera havosidagi miqdori kabi mavzularga e'tibor qaratilgan. Tadqiqotda, shuningdek, radioaktiv muvozanat tenglamasi va havo tarkibidagi radon-222 ning solishtirma aktivligini hisoblash usullari ham o'rganilgan. Olingan natijalar tekshirilib, havoning radioaktivligi va radiy miqdori aniqlangan. Xulosa qilib aytganda, dissertatsiya havodagi radon miqdorini aniqlash va radiatsion xavfsizlikni ta'minlash masalalariga bag'ishlangan muhim tadqiqot ekanligi ta'kidlangan.
Ushbu kitobda foydali qazilmalarni boyitishning nazariy va amaliy asoslari, jumladan gravitatsiya, flotatsiya, magnit, elektr va maxsus usullar, shuningdek, suvsizlantirish kabi jarayonlar batafsil yoritilgan. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, metallurgiya sohasidagi bilimlarni chuqurlashtirishga yordam beradi. Unda mavzularning klassifikatsiyasi, uskunalar tuzilishi, ishlatish usullari, texnologik parametrlari va xususiyatlari muhokama qilinadi.
Ushbu dissertatsiya Samarqand viloyatida ishlab chiqarilayotgan qurilish materiallarining radiasion xavfsizligini baholashga bag'ishlangan bo'lib, unda tabiiy radioaktivlik, uning turlari, radioaktivlik qonunlari, radiasion fonning hosil bo'lishi va uni aniqlash usullari, jumladan, sutsilayatsion usul hamda «RADЭK» analitik kompleksidan foydalanish texnikasi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot davomida turli qurilish materiallari (qum, shag'al, g'isht) namunalarining radioaktivligini aniqlash, olingan natijalarni tahlil qilish va ularning xavfsizligini baholash bo'yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot ishi natijasida qurilish materiallarining radiasion holati bo'yicha aniq ma'lumotlar berilgan va ularning asosiy qismi sanitar-epidemiologik talablarga javob berishi aniqlangan.
Ushbu kitob radioaktivlik hodisasi, uning tabiatda tarqalishi, tirik organizmlarga ta'siri va suvning radioaktivligini aniqlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda tabiiy va sun'iy radioaktiv izotoplar, ularning xususiyatlari, suvning radioaktivligi, suv tarkibidagi radionuklidlarni aniqlash usullari, ssintillyatsion gamma-spektrometrik usulning mohiyati va turli suv manbalarining radioaktivligi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu maqolada Oʻzbekistonning Samarqand va Jizzax viloyatlaridagi qishloq aholi punktlarining radon xavfi baholandi. Xonadagi radon havo faolligi va tuproq yuzasidan radon oqimining zichligi gamma spektrometr yordamida aniqlandi. Maqolada, shuningdek, radon va uning qizlari (QDP) mahsulotlarining havoga ta'sirini kamaytirish uchun amalga oshiriladigan tadbirlar bayon etilgan. Radonni aniqlash usullari, jumladan, faollashtirilgan ko'mirli kolonkalar bilan passiv namuna olish usuli tavsiflangan. Tadqiqot natijalari ko'rsatishicha, ko'pchilik hududlarda radon darajasi xalqaro va milliy normativlarga mos keladi, biroq yashash uchun yer ajratishdan oldin radiatsion tekshiruvlar o'tkazish zarurati ta'kidlangan.