Maqola Shayboniy Abdumo'minning hayoti, siyosiy faoliyati va Abdullaxon bilan bo'lgan munosabatlariga bag'ishlangan. Abdumo'min Shayboniylar davlatining hukmdori bo'lib, otasiga qarshi isyon ko'taradi va qisqa muddat hukmronlik qiladi. Uning hukmronligi qattiqqo'llik bilan ajralib turadi va fitnachilar tomonidan o'ldiriladi. Uning o'limi Shayboniylar sulolasining inqiroziga olib keladi.
Maqolada Shayboniylar sulolasidan bo'lgan Abdumo'minning siyosiy faoliyati va uning otasi Abdullaxon bilan bo'lgan munosabatlari haqida so'z boradi. Abdumo'minning hayoti fojiali yakunlangan shaxslardan biri ekanligi, Abdullaxonning yagona o'g'li va taxt vorisi bo'lganligi ta'kidlangan. Maqolada Abdumo'minning Balx hokimi etib tayinlanishi, Safaviylar davlati bilan bo'lgan munosabatlari, Mashhadga yurishi va Hirotni egallashi kabi voqealar yoritilgan. Shuningdek, Abdumo'minning otasi bilan kelishmovchiliklari, hokimiyatga kelishi va qatag'on siyosati ham maqolada o'z aksini topgan.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Muhammad Shayboniyning she'riy ijodi, xususan uning «Devon»i va «Bahr ul-xudo» qasidasi poetik jihatlarini ilmiy-nazariy tadqiq qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Shayboniy ijodining janriy xususiyatlari, mavzu doirasi, g'oyaviy-badiiy xususiyatlari, adabiy an'analar va o'ziga xosliklar ochib berilgan. Shuningdek, adabiyotshunoslik uchun muhim bo'lgan ko'plab ilmiy-amaliy tavsiyalar va takliflar ishlab chiqilgan.
Ushbu kitob O‘zbekiston tarixining muhim davri – Shayboniylar davri (XVI-XVII asrlar)ning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotiga bag‘ishlangan. Kitobda Shayboniylar davlatining tashkil topishi, Movarounnahrdagi siyosiy ahvol, ilm-fan, madaniyat, me’morchilik va adabiyotning rivojlanishi, shuningdek, Shayboniylar sulolasining inqirozi sabablari tahlil qilinadi.
Ushbu kitobda Lev Tolstoyning "Kavkaz asiri" hikoyasi tahlil qilinadi. Kitob hikoyaning mazmunini, unda ko'tarilgan asosiy mavzularni va asarlarning qahramonlar xarakterlarini ochib beradi. Kavkaz urushi voqealari tasvirlangan. Asirga tushgan rus ofitseri Jilinning hayoti va mahalliy aholi bilan munosabatlari ko'rsatilgan. Kitobda urushning insoniylikka zid ekanligi, turli millat vakillari o'rtasida ham do'stlik bo'lishi mumkinligi ta'kidlanadi.
Ushbu kitobda Sirojiddin Sayyidning "Yangi-yangi yillar keladi" va "Temir yo'llar" nomli she'rlari keltirilgan. Birinchi she'rda yangi yilning kelishi, tabiatning uyg'onishi, insonlar hayotidagi yangilanishlar, orzular va umidlar ifodalangan. Ikkinchi she'rda temir yo'llarning hayot yo'llariga o'xshashligi, ularning insonlar hayotidagi ahamiyati, orzularga yetaklovchi vosita ekanligi tasvirlangan. She'rlar vatanparvarlik, insonparvarlik va tabiatga muhabbat ruhida yozilgan.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu tadqiqot Movarounnahr tarixiy jarayonlarida Shayboniy hukmdorlarning roli, ularning davlat boshqaruvi, ichki va tashqi siyosati, iqtisodiy va madaniy hayotga ta'siri hamda o'zbek davlatchiligi tarixida tutgan o'rni haqida batafsil ma'lumot beradi. Tadqiqotda Muhammad Shayboniyxon, Ubaydullohxon, Navro'z Ahmadxon, Abdullohxon kabi muhim Shayboniy hukmdorlarning faoliyati, islohotlari, harbiy yurishlari va madaniy ishlari tahlil qilingan. Tarixiy manbalar va adabiyotlar asosida ushbu davrning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy jihatlari ham yoritilgan. Tadqiqot natijalari ilm-fan, ta'lim va madaniyatni rivojlantirishga hissa qo'shganligi ta'kidlanadi.
Ushbu kitob O'rta Osiyo tarixining XVI asrdagi muhim manbai bo'lib, Shayboniylar davlatining siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy hayotiga oid boy ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Kitobda Abdullaxon II ning hukmronlik davri, uning harbiy yurishlari, davlat boshqaruvi, qo'shni davlatlar bilan diplomatik aloqalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda Shayboniylar davlatining shakllanishi, markazlashgan davlat tuzishga qaratilgan islohotlar, savdo-iqtisodiy aloqalarning rivojlanishi, madaniy qurilishlar haqida ham ma'lumotlar mavjud.
Ushbu kitob Shayboniylar davri tarixi va madaniyatiga bag'ishlangan bo'lib, Shayboniylarning hokimiyatga kelishi, siyosiy faoliyati, davlat qurilishi, ijtimoiy-iqtisodiy o'zgarishlar va madaniy taraqqiyoti kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Kitobda Shayboniylar davrida Movaraunnahrning siyosiy hayoti, iqtisodiy ahvoli, madaniy merosi, ilm-fan, adabiyot, me'morchilik va san'atning rivojlanishi kabi muhim jihatlar tahlil etiladi. Asarda Shayboniylarning davlat boshqaruvi, ijtimoiy tabaqalanish, soliq tizimi, savdo-sotiq aloqalari, hunarmandchilik va dehqonchilikning o'ziga xos xususiyatlari ham yoritilgan. Kitobning asosiy maqsadi Shayboniylar davrining O'zbekiston tarixidagi o'rnini aniqlash va bu davrning madaniy-ma'naviy merosini o'rganishdan iborat.