Ushbu roman Ahmad Lutfiy Qozonchining "Qaynona" asari boʻlib, unda turmush, oilaviy munosabatlar, qaynona-kelin oʻrtasidagi murakkabliklar, insoniy fazilatlar va jamiyatdagi ayrim illatlar tasvirlangan. Asarda Мунаввархоним singari олижаноб qaynona obrazi orqali sabr-qanoat, kechirimlilik kabi yuksak insoniy tuygʻular targʻib etiladi. Shuningdek, zamonaviy turmush tarzining ayrim salbiy jihatlari ham tanqid ostiga olinadi.
Kitobda turli mavzular, jumladan, qaynona-kelin munosabatlari, qo'shnilar o'rtasidagi do'stlik va insonning o'z yaqinlariga, ayniqsa buvisiga bo'lgan munosabati kabi hayotiy hikoyalar keltirilgan. Har bir hikoya oddiy odamlarning kundalik tashvishlari, quvonchlari va afsuslari haqida.
Ushbu kitobda ikki hikoya keltirilgan. Birinchi hikoya kelin va qaynona o'rtasidagi munosabatlar, kelinning xatti-harakatlari va ularning o'zaro tushunmovchiliklari haqida. Ikkinchi hikoya qo'shnilarning o'zaro yordami, do'stligi va kundalik hayotdagi voqealar haqida.
Ushbu kitobda Oydin Hojiyevaning "Onajonim" va Halima Xudoyberdiyevaning "Ildam bola" nomli she'rlari joylashgan. "Onajonim" she'rida ona mehriga cheksiz muhabbat, sog'inch va hurmat ifodalangan. She'rda onaning yuzidagi nur, nafasining iliqligi, jahonni uning bilan go'zal ekanligi ta'riflanadi. "Ildam bola" she'rida esa bolaning shodonligi, zukkoligi va kelajakka ishonchi aks etgan. She'rda bola eshagi bilan bo'lgan munosabatlari, uning nay chalishi orqali tabiatning uyg'onishi tasvirlangan. She'r bolaning kelajakdagi yutuqlariga ishora qiladi.
Asarda kelinlar va qaynona oʻrtasidagi munosabatlar, zamonaviy hayotga intilish va urf-odatlarga sodiqlik kabi mavzular hazilomuz tarzda yoritilgan. Asar uch pardadan iborat boʻlib, unda kelinlar qaynona zulmidan qutulish, oʻz huquqlarini talab qilishga urinishadi. Asar oxirida kelinlar gʻalaba qozonadi va qaynona ularning shartlariga rozi boʻladi.
Hikoya ayolning tabiatini, uning his-tuyg'ularini tushunishga urinish haqida boradi. Unda ayolning murakkabligi, mehrga muhtojligi va oiladagi munosabatlar tasvirlangan. Qaynona va kelin o'rtasidagi munosabatlar, ularning o'zaro hurmati va bir-birini tushunishga intilishi "dadasining noni" iborasi orqali ifodalangan. Asar ayolning jamiyatdagi o'rni, uning oiladagi roli va ayollarga xos bo'lgan mehr-muhabbat tuyg'usi haqida mulohaza yuritadi.
Ushbu kitob oila va oilaviy tarbiyaga bag'ishlangan bo'lib, unda oilaning jamiyatdagi o'rni, oilaviy munosabatlar, tarbiya usullari, ota-onalarning farzand tarbiyasidagi roli, shuningdek, buzg'unchi g'oyalarga qarshi kurashish masalalari ko'rib chiqilgan. Kitob ota-onalar, pedagoglar, murabbiylar va oilaviy tarbiya masalalari bilan qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Ushbu kitob O'zbekistonda va qo'shni Qozog'istonda yangi kelinlar oilaga moslashuvining etnik va psixologik jihatlarini o'rganadi. Unda nikoh va oila qurishning an'analari, kelinlar duch keladigan qiyinchiliklar, moslashuvga ta'sir etuvchi omillar va kelin-qaynota munosabatlari kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Tadqiqot natijalari asosida kelinlarga moslashishga yordam berish bo'yicha amaliy tavsiyalar berilgan.
Ushbu kitobda Nurillo Abbosxonning "Oyonam Qaynonam" spektakli tahlili berilgan. Muallif Nurillo Abbosxonning hayoti va ijodi haqida ma'lumot berilgan, uning yaratgan asarlari, shu jumladan "O'zbekcha raqs" pesasi tahlil qilingan. "O'zbekcha raqs" asarining yaratilish tarixi, syujeti, qahramonlari va spektaklning sahna ko'rinishi batafsil yoritilgan. Asarda milliy qadriyatlar, oilaviy munosabatlar, kelin-qaynonalar o'rtasidagi ziddiyatlar va muhabbat mavzulari ko'tarilgan.
Maqolada turk maqol va iboralarida ayollarning jamiyatdagi o'rni, oiladagi roli, shuningdek, ayollarga nisbatan bo'lgan munosabatlar sociologik va ilmiy jihatdan tahlil qilinadi. Ayolning jamiyatdagi mavqei, oiladagi sadoqati, farzand tarbiyasi, uy-ro'zg'or ishlari va tejamkorligi kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, maqol va iboralarda ayollarning teng huquqliligi, erkaklar bilan munosabatlari, kelin-qaynota munosabatlari va turmush qurish masalalari ham o'rganiladi.