Maqolada O'zbekiston hududidagi Haydarko'l ko'lining ahamiyati, yaratilishi va undan foydalanish imkoniyatlari haqida so'z boradi. Muallif ko'lning Orol dengizi o'rnini bosishi, turizm, baliqchilik, sanoat va qishloq xo'jaligi sohalarida rivojlanish uchun katta imkoniyatlar yaratishi haqida fikr yuritadi. Shuningdek, ko'l atrofida yangi shaharlar va qishloqlar qurish, aholini ish bilan ta'minlash, ekologik muvozanatni saqlash masalalari ko'tariladi.
Asar yetim qiz Haydining hayoti haqida hikoya qiladi. U tog'larda bobosi bilan yashaydi va tabiat bilan uyg'unlikda baxtli hayot kechiradi. Keyinchalik uni boy oilaga, nogiron Klaraga hamroh sifatida yuborishadi. Haydi yangi muhitga moslashadi, lekin tog'larni sog'inadi. U o'zining samimiyati va mehribonligi bilan atrofidagilarga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, Klaraga sog'ayishga yordam beradi. Oxir-oqibatda Haydi tog'larga qaytadi va u yerda bobosi va do'stlari bilan yana baxtli hayot kechiradi.
Xayriddin Sultonov o'zbek nasrining taraqqiyotidagi iste'dodli yozuvchilardan biridir. U 1956-yilda Toshkent viloyatida tug'ilgan. Uning mehnat faoliyati 80-yillarda boshlangan. U "Guliston", "Yoshlik" kabi oylik jurnallarda, G'ulom nomidagi adabiyot va san'at nashriyotida faoliyat olib borgan. U hozir G'ulom nomidagi nashriyotning bosh muharriri. Sultonov 70-yillardan boshlab hikoyalar va romanlar yozgan. Uning "Quyosh barchaga barobar", "Bir oqshom ertagi", "Onamning yurti", "Umr esa o'tmoqda", "Boburning tushlari" kabi kitoblari mashhur. Bundan tashqari, u "Changak", "Moziydan bir sahifa" kabi filmlarni yaratgan. Sultonov mohir tarjimon bo'lib, A.Sent-Ekzyuneri, Yu.Nagibin va V.Shukshin asarlarini o'zbek tiliga tarjima qilgan.
Ushbu kitob gidroekologiyaga bag'ishlangan bo'lib, unda gidrosfera, suv havzalari, dengizlar va okeanlar, ularning ekologik holati, muhofaza qilish yo'llari, suv resurslaridan foydalanish va suvni tozalash usullari haqida ma'lumotlar berilgan.
Ushbu kitob neft va gaz sanoatining muhim jihatlariga bag'ishlangan bo'lib, neft qazib olish, tayyorlash, qayta ishlash va uzatish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Kitobda, shuningdek, neft va gazni qazib olishning nazariy asoslari, texnologiyalari, uskunalari, ekologik jihatlari va iqtisodiy samaradorligi ham ko'rib chiqiladi. Bundan tashqari, muallif "Dengizko'l" konidagi neftni tayyorlash qurilmasini optimallashtirish masalalariga alohida e'tibor qaratadi.
Ushbu avtoreferat O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga muvofiq, Ayydar-Arnasoy ko'llar tizimining landshaftlarni transformatsiyasiga ta'sirini baholash va geoekologik vaziyatini optimallashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu ko'llar tizimining atrof-muhitga ta'sirini baholash uchun zamonaviy usullar, jumladan, masofadan zondlash texnologiyalari qo'llanilgan. Natijada, ko'l hududlarining landshaft xaritalari tuzilgan va ularning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini yaxshilash bo'yicha takliflar ishlab chiqilgan.
Ushbu tadqiqot O'zbekiston Respublikasi tabiatni muhofaza qilish qonunchiligiga muvofiq tabiiy suv havzalarining muhofaza zonalarini aniqlash, ularni boshqarish va samarali foydalanishning ilmiy-metodik va tashkiliy-texnik asoslarini takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda zamonaviy geoinformatika va masofaviy zondlash texnologiyalari, jumladan, ArcGIS dasturiy ta'minoti va sun'iy yo'ldosh ma'lumotlaridan foydalangan holda Ayidarkul-Arnasoy-Tuzkon ko'llar tizimi misolida muhofaza zonalarini aniqlash, ularning elektron xaritalarini yaratish hamda boshqarishning innovatsion yondashuvlari ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijasida muhofaza zonalarini aniqlash mezonlari takomillashtirildi, yangi ilmiy tavsiyalar ishlab chiqildi va amaliyotga joriy etildi.
Ushbu kitob raqamli tasvirlarga ishlov berishning nazariy va amaliy jihatlarini o'rganadi. Unda tasvirlarni raqamli formatga o'tkazish, ularni filtrlash, segmentlash, kontrastini o'zgartirish va turli matematik usullar bilan tahlil qilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Kitobda MATLAB dasturiy muhiti asosida tasvirlarga ishlov berish algoritmlarini yaratish va ularni gidrogeologik ob'ektlar tasvirlarini tahlil qilishga tatbiq etish masalalari ham yoritilgan.
Ushbu maqolada Amu-Buxoro mashina kanalining ta'sir zonasidagi suvli landshaftlardan samarali foydalanish masalalari ko'rib chiqilgan. Unda suv resurslaridan oqilona foydalanish, suv muammosini hal etish, landshaftlarning geoekologik holatini yaxshilash, zovur tizimlarini takomillashtirish va boshqa muhim jihatlar haqida so'z boradi.
Kitob Yoxanna Shpirining "Xaydi" romanining o'zbek tiliga tarjimasi. Unda tog'larda bobosi bilan yashovchi yetim qiz Xaydining hayoti, tabiat bilan uyg'unligi, insoniy munosabatlari va boshqa qahramonlarga ko'rsatgan ijobiy ta'siri haqida hikoya qilinadi. Xaydi o'zining samimiyligi va mehri bilan atrofdagilarning hayotini yaxshilashga qodir bo'lgan o'rnak bo'ladi. Asar Shveytsariya tog'larining go'zal manzaralari va qishloq hayotining oddiy, lekin mazmunli tomonlarini aks ettiradi.