Ushbu kitob Boysunning qadimiy tarixi va madaniyatini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda hududning arxeologiyasi, etnografiyasi, san'ati, adabiyoti va zamonaviy rivojlanishi haqida ma'lumot berilgan. Kitobda Boysunning Markaziy Osiyodagi o'rni, uning madaniy merosi va istiqbollari tahlil etilgan. Kitob o'quvchilarga, sayyohlarga va Boysun tarixi bilan qiziquvchilarga mo'ljallangan.
Ushbu maqola O'zbekistonning qadimiy hunarmandchilik an'analariga, xususan, Boysun shahrining hunarmandchilik merosi va milliy hunarmandchilikning muhim tarmog'i bo'lgan "quroqchilik" san'atiga bag'ishlangan. Unda "quroqchilik" san'atining kelib chiqishi, rivojlanishi, hozirgi davrdagi ahamiyati, shuningdek, milliy urf-odatlar va hunarmandchilikning uzviy bog'liqligi yoritilgan. Maqolada "quroqchilik" usulining o'ziga xos jihatlari, uning texnikasi va badiiy xususiyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, ushbu qadimiy san'atni yosh avlodga o'rgatish va uni yanada rivojlantirish zarurati ta'kidlangan.
Ushbu maqola O'zbekistonning ekologik tabiati va turizm yo'nalishlariga bag'ishlangan. Ayniqsa, Boysunning o'ziga xos tabiati va uning turizmni rivojlantirishdagi o'rni haqida so'z boradi. Maqolada Kemonchopti tog'lari, ularning geologik tuzilishi, o'simlik dunyosi, shuningdek, Qoyqushok va Xoja Qochqorota ziyoratgohlari haqida ma'lumot beriladi. Boysun ko'mir koni hamda Boysun Toshko'mir koni haqida batafsil to'xtalib o'tiladi. Shuningdek, maqolada Bandixon Sariqamish qirlari, Chulibayir tog'lari, Xojapiryok tog'i, Boysun svitasining geologik tavsifi hamda Boysunsoyilik joylari haqida qisqacha ma'lumotlar keltirilgan. Qolaversa, turli daryolar, xususan Turg'on-Odar, Darband daryosi, Machaydarvo va Xangaronsoy haqida ham ma'lumot berilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekistonning Boysun tumanida shakllangan Boysun folklor-etnografik jamoasining faoliyatini oʻrganadi. Kitobda jamoaning tashkil topishi tarixi, bugungi kundagi faoliyati, ijro etayotgan qoʻshiqlari va raqslari, shuningdek, jamoaning oʻziga xos xususiyatlari va respublika madaniyatiga qoʻshgan hissasi haqida maʼlumotlar berilgan. Bundan tashqari, kitobda Oʻzbekiston xalq musiqasining oʻziga xos jihatlari, folklor janrlarining ahamiyati va milliy urf-odatlarining madaniy hayotdagi oʻrni ham yoritilgan. Kitob so'ngida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Ushbu tadqiqot O‘zbekistonning Boysun tumanidagi oronimlar (joy nomlari)ning leksik-semantik va struktur xususiyatlarini lingvistik tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda oronimlarining kelib chiqishi, ularning yasalish usullari, semantik turlari, geografik belgilar, milliy-madaniy va ijtimoiy omillarning ta'siri, shuningdek, turkiy va fors-tojik tillaridan olingan nomlar o'rganilgan. Tadqiqot davomida dunyoning turli tillaridagi oronimlar bo'yicha qilingan tadqiqotlarga, jumladan, Rossiya, Qalmiqiya, Tojikiston va boshqa hududlar oronimiyasiga oid ilmiy ishlar ham ko'rib chiqilgan. Boysun tumani oronimlarining leksik-semantik va etimologik jihatdan tahlili asosida ularning milliy-madaniy, ijtimoiy-siyosiy ahamiyati ochib berilgan. Tadqiqot natijalari asosida oronimlarni tasniflash va ularning lingvistik xususiyatlarini aniqlash bo'yicha ilmiy xulosalar chiqarilgan.
Ushbu dissertatsiya Boshrapat tumanining "j" tovushiga ega bo'lgan shevasini o'rganish va o'zbek milliy shevalari korpusini shakllantirishning lingvistik asoslarini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda dialektlarni tasniflash, ularning lug'aviy va grammatik xususiyatlarini tahlil qilish, hamda ularni milliy korpusga integratsiya qilish usullari ko'rsatib berilgan. Kitobda o'zbek dialektologiyasi, lingvistik korpus yaratish va uni tadqiq etish metodologiyalari, hamda dunyo tajribalari yoritilgan. Tadqiqot yakunida dialektlarning lingvistik-didaktik ahamiyati va ularni o'rganish bo'yicha amaliy tavsiyalar berilgan.
Ushbu kitobda O'zbekistonning Surxondaryo viloyati, Boysun tumanida o'suvchi dorivor o'simliklar, ularning kimyoviy tarkibi, tibbiyotda qo'llanilishi hamda biologik va ekologik xususiyatlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Unda hudud florasi, dorivor o'simliklarning tasnifi, ularning kimyoviy tarkibi, tibbiy ahamiyati va qo'llanilish usullari, shuningdek, ularni to'plash va saqlash usullari yoritilgan. Kitobda ushbu o'simliklarning qadimdan xalq tabobatida va zamonaviy tibbiyotda qo'llanilishi tarixiga ham to'xtalib o'tilgan. Shuningdek, Surxondaryo florasining umumiy tavsifi, dorivor o'simliklarning geografik tarqalishi va ularning muhofazasiga oid ma'lumotlar ham keltirilgan. Kitob oxirida dorivor o'simliklarning rangli suratlari va ularning ilmiy tasnifi berilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston va uning qoʻshni mintaqalarida oʻsadigan oʻsimliklar xilma-xilligini chuqur oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, ayniqsa Boysun botanika-geografik rayonining florasiga eʼtibor qaratilgan. Unda taksonomik tahlil, geografik tarqalish, endemizm, noyob turlarni muhofaza qilish masalalari, shuningdek olingan maʼlumotlarning amaliy ahamiyati batafsil yoritilgan.
Ushbu maqola Surxon vohasi hunarmandchiligi va bu yerda avloddan-avlodga o'tib kelayotgan ko'plab hunarmandchilik turlari, jumladan, gilamdo'zlik, arqondo'zlik, ipgazlama to'qimachiligi, kashtado'zlik, ko'nchilik, kigizdo'zlik, temirchilik, misgarlik, qamishsozlik va egajabduqchilik kabi hunarlarni tadqiq etadi. Shuningdek, ushbu hududda keng tarqalgan, xususan, chorvadorlar uchun muhim bo'lgan kigiz bosish hunari, uning texnologiyasi, tayyorlanishi va bezatilishi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Maqolada, shuningdek, o'rta asrlarda turkiy xalqlar hayotida muhim o'rin tutgan kigizning ahamiyati, ot jihozlari (egajabduq)ning tayyorlanishi, ularning turlari va qo'llanilishi, xususan, ko'pkari o'yinidagi roli ham yoritilgan. Ushbu maqola orqali Surxon vohasi hunarmandchiligining o'ziga xos jihatlari, an'analarining saqlanib qolganligi va ularni tiklash yo'llari haqida fikr yuritilgan.
Hikoya keksa olim Qo'ng'irot domlaning hayoti, ijodiy inqirozi va qayta tiklanishi haqida. U o'zining ilmiy faoliyatidagi qiyinchiliklar, ichki ziddiyatlar va tabiat bilan munosabatlari orqali yangi ilhom manbai topadi. Asar olimning shaxsiy kechinmalari, tabiat go'zalligi va insoniy munosabatlar orqali aks etadi.