Ushbu kitob daryolar, ularning tizimlari, tuzilishi, shakllanishi va geografik xususiyatlariga bag'ishlangan. Daryolarning suv havzalari, suv yig'ilish maydonlari, irmoqlari, suv rejimiga ta'sir etuvchi omillar batafsil yoritilgan. Kitob gidrologiya, geografiya va ekologiya sohalari uchun muhim ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Kitobda dariy tilining morfologiyasi, so'z turkumlari, ularning grammatik xususiyatlari, shakllanishi va qo'llanilishi to'g'risida ma'lumotlar berilgan. Unda ot, sifat, son, olmosh va fe'l kabi so'z turkumlarining grammatik xususiyatlari batafsil tahlil qilingan.
Ushbu kitob dariy tilining frazeologik iboralariga bag‘ishlangan bo‘lib, unda dariy tilida so‘zlashuvchi aholining kundalik nutqida ishlatiladigan iboralar, ularning ma’nolari va qo‘llanilishi o‘rin olgan. Kitobda aforizmlar, qo‘shiqlar, matallar va mashhur hikoyalar ham mavjud.
Hikoya, qishloq hayotida xotinini yo'qotgan erkakning qiyinchiliklari, rashklari, yolg'izligi va umidsizliklari haqida hikoya qiladi. Xadicha ismli ayolning ketishi Polvonning hayotini o'zgartirib, u o'zini yolg'izlikda, qayg'uda va ichki kurashda topadi. Hikoya, jamiyatning qishloq aholisiga ta'siri, insoniy munosabatlar va kechirim kabi mavzularni o'rganadi.
Ushbu kitob Qoraqalpog'iston hududida irrigatsiya va ekologik muammolar, shuningdek, bu hududda o'simliklar va daraxtlarni yetishtirish masalalariga bag'ishlangan. Kitobda Aral dengizining qurishi sabablari, hududning iqlim sharoiti, shuningdek, ko'kalamzorlashtirish, o'simliklarni tanlash va yetishtirish usullari muhokama qilinadi.
Ushbu hujjat O'zbekiston va Qoraqalpog'iston sharoitida aholi punktlarini obodonlashtirish, yashil hududlarni tashkil etish, daraxt va butalarni yetishtirish hamda ulardan foydalanish masalalariga bag'ishlangan. Unda yashil qurilishning ahamiyati, turli o'simlik turlari, ularni ekish va parvarishlash usullari, landshaft dizayni va atrof-muhitni muhofaza qilish kabi masalalar yoritilgan.
Kitobda dariy tilidagi so'zlashuv nutqining o'ziga xos xususiyatlari, shevalar va ularning adabiy tildan farqi, shuningdek afg'on matbuotidan olingan materiallar asosida tuzilgan turli xil hikoyalar, latifalar, qo'shiqlar va iboralar keltirilgan.
Ushbu kitob dariy tilidagi modal va monomodal fe'llarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda modal so'zlarning semantik guruhlari, ularning matn ichida va tashqarisida qanday ma'nolarni anglatishi tahlil qilingan. Monomodal fe'llar ham o'rganilib, ularning modal fe'llardan farqi, qo'llanilishi va semantik xususiyatlari ko'rsatilgan. Kitobda dariy tilshunos olimlarining bu sohadagi ishlariga ham murojaat qilingan. Tadqiqotda modal va monomodal fe'llarning gapdagi vazifasi, ma'no yuklashi va grammatik xususiyatlari tahlil qilingan.
Ushbu kitob o'zbek va dari tillarida so'zlashuv iboralarini o'z ichiga olgan qo'llanma bo'lib, kundalik hayot, xizmat safari, o'qish va boshqa sohalarda kerak bo'ladigan so'z va iboralarni o'rganishga yordam beradi.
Ushbu kitob dariy tilida fe'l-kesimning ifodalanishiga bag'ishlangan. Unda dariy tilidagi fe'l - kesimning qanday ifodalanishi, uning faqat shu tilga xos xususiyatlari, kesimning tipologiyasi, ifodalanish usullari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, fe'l-kesim bilan yuzaga kelishi mumkin bo'lgan chalkashliklar va dariy tilida mavjud go'zal iboralar orqali fe'l-kesimning ifodalanish imkoniyatlari ko'rsatilgan.