“Hamal ayvoni” – taniqli oʻzbek shoiri Eshqobil Shukurning turli yillarda yaratilgan she’rlari va dostonlaridan iborat toʻplami. Kitobda insonning ruhan ozodligi, qalb kechinmalari, muhabbat, Vatanga sadoqat, zamon va inson munosabatlari, tabiat goʻzalligi kabi mavzular badiiy talqin etilgan. Shoirning oʻziga xos uslubi, majoziy ifodalari, xalq ogʻzaki ijodiga yaqinligi kitobga alohida joziba bagʻishlagan.
Ushbu dissertatsiya Eshqobil Shukur ijodiyoti asosida «hayrat» kategoriyasining nazariy-amaliy mohiyati, uning binarlik tabiati va zamonaviy oʻzbek sheʼriyatida oʻrni hamda shu kategoriyaning badiiy-estetik tadrijini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda «hayrat» tushunchasining falsafiy-retseptiv, badiiy-retseptiv mohiyati va uning binarlik tabiati sharq-islom falsafasi va adabiyotshunoslik, jahon, oʻzbek klassik va zamonaviy sheʼriyati misolida oʻrganilgan.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Eshqobil Shukur she'riyatida so'zning badiiy vazifasini tahlil qilishga bag'ishlangan bo'lib, unda shoir ijodining asosiy xususiyatlari, obrazlar tizimi, folklor an'analaridan foydalanishi hamda badiiy san'atlarning qo'llanishi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqotda Eshqobil Shukurning o'ziga xos ohangi va uslubi, xalqona dard va o'zgacha topilmalarga boy obrazlari, shuningdek, janrlar xilma-xilligi, mavzularning keng doirasi, badiiy vositalarning o'ziga xosligi atroflicha ochib berilgan. Dissertatsiya Eshqobil Shukur she'riyatining estetik qiymati, milliy ruhni mujassam etish salohiyati va adabiyotimizga qo'shgan hissasi ilmiy jihatdan asoslab berilgan.
Ushbu dissertatsiya Eshqobil Shukur she'riyatining lingvopoetik xususiyatlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda shoir she'rlarining fonetik, leksik, morfologik va sintaktik birliklari, shuningdek, badiiy san'atlari va o'xshatishlari tahlil qilinib, ularning o'ziga xos estetik ta'sirchanligi ochib berilgan. Xususan, shoirning tilni qo'llash mahorati, milliy va mintaqaviy motivlardan foydalanishi, shuningdek, lingvopoetik vositalar orqali badiiy obrazlar yaratishdagi mahorati atroflicha o'rganilgan.
Ushbu darslik O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti tomonidan O‘zbekistonning zamonaviy hayotini, madaniyatini, tarixini, urf-odatlarini, mashhur kishilarini, milliy qadriyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Darslik O‘zbekistonning viloyatlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan. Xorijiy tajribalarga tayangan holda yaratilgan mazkur darslik bakalavr yo‘nalishlarining ta’lim qardosh tillarda olib boriladigan guruhlarida tahsil olayotgan talabalar uchun mo‘ljallangan. U o‘zbek tilini B2 darajada bilishni sertifikatlashtirish uchun imtihonlarga tayyorlanishda ham foydalanish mumkin.
Ushbu dissertatsiya Eshqobil Shukur she'riyatida so'z ijodkorligi va leksikani o'qitish metodikasiga bag'ishlangan bo'lib, unda shoirning til bilan ishlash mahorati, yangi so'zlar yaratish uslubi, ularning badiiy-estetik vazifalari tahlil qilinadi. Shuningdek, darsliklar va adabiyotlar asosida so'z boyligini oshirish va nutqni boyitishga oid uslubiy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu kitob ilmiy-amaliy konferensiya materiallaridan iborat bo'lib, unda ilm, fan va innovatsiyalar masalalari ko'rib chiqilgan. Kitobda filologiya, pedagogika, tarix, tilshunoslik, san'at, ijtimoiy-gumanitar sohalarga oid ilmiy maqolalar jamlangan.
Ushbu maqola Eshkobil Shukurning o'zbek tilidagi she'riy asarlarida so'z yasalishining turli usullarini, lug'at tarkibidagi o'zgarishlarni, so'zlardagi ko'p ma'nolilikni va so'z semantikasi bo'yicha olib borilgan tadqiqotlarni o'rganadi. She'riyatda yangi so'zlar paydo bo'lishi, ularning o'ziga xosligi, tilning boyishiga qo'shgan hissasi va ijodkorlar, xususan shoirlarning o'rni tahlil qilinadi. Maqolada morfologik va sintaktik usullar, shuningdek, so'z yaratishda qo'llanilgan qo'shimchalar (masalan, -istan, -oy, -siz, -li) va ularning o'ziga xos jihatlari ko'rib chiqiladi. Eshkobil Shukurning she'riy ijodida milliy ruhning mavjudligi, tilning boy imkoniyatlaridan foydalanishi va yangi so'zlar yaratishdagi mahorati misollar orqali yoritiladi.
Ushbu matnda Alisher Navoiyning Hayrat ul-Abror asaridan nasriy bayonlar keltirilgan. Asarda ishq, ilm, adolat, saxovat, tavba kabi mavzularga murojaat qilinadi. Asar davomida turli hikoyatlar, nasihatlar va pand-nasihatlar orqali o‘quvchiga ma’naviy saboq berish maqsad qilingan.
Ushbu she'r lirik ruhda yozilgan bo'lib, unda lola sayli, ishq va muhabbat mavzulari qalamga olingan. Shoir dilidagi orzular, tabiat go'zalligi va insoniy tuyg'ularni o'ziga xos tarzda ifodalagan.