Ushbu kitobda Husayn Voiz Koshifiyning "Lubbi lubobi Masnaviy" asari tahlil qilingan. Asar Jaloliddin Rumiyning "Masnaviyi Ma'naviy" asariga yozilgan sharh bo'lib, unda tasavvuf ta'limoti, insoniylik, odob-axloq masalalari ko'rib chiqiladi. Kitob "Masnaviy"ni o'rganishda qulaylik yaratishga qaratilgan.
Ushbu maqola haqiqat tushunchasining falsafiy mohiyatini, uning ob'ektiv olamni aks ettirishdagi o'rni, hamda turli davrlarda shakllangan qarashlarni tahlil qiladi. Unda haqiqatning nisbiy va mutlaq ko'rinishlari, ilm-fan va falsafa taraqqiyoti bilan bog'liqligi, shuningdek, dialektik rivojlanish jarayonidagi o'zgarishlar atroflicha yoritilgan. Maqolada haqiqatni izlash inson bilishining ajralmas qismi ekanligi ta'kidlanib, turli falsafiy maktablar va allomalar (Aristotel, Beruniy, Geygel va boshqalar)ning haqiqat haqidagi g'oyalari tahlil qilinadi.
Rivoyatda ilmda benazir hakim Shan o'ziga munosib bilimdon qiz topish uchun uylanmaslikka ahd qiladi. Sarson bo'lib yurganida bir hamroh topadi va unga g'alati savollar beradi. Hamroh uning savollaridan jahli chiqadi va ahmoq deb ataydi. Keyinroq hamroh Shanni uyiga taklif qiladi va uning qizi Shanning savollariga ma'no berib, uning bilimdonligini isbotlaydi. Shan qizning aqliga qoyil qolib, unga uylanadi va maqsadiga yetadi.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Ibn Rushdning “Ikki haqiqat” konsepsiyasining falsafiy tahliliga bag'ishlangan bo'lib, unda sharq peripatetizmi va Ibn Rushd falsafiy qarashlarining rivojlanishi, uning falsafiy g'oyalarining Yevropada tarqalishi, shuningdek, ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy qarashlari hamda din va fan oʻrtasidagi uygʻunlik masalalari chuqur oʻrganilgan. Tadqiqotda Ibn Rushdning falsafiy merosining empirik va ratsional bilimlar rivojiga ta'siri hamda uning gnoseologik jihatlari tahlil qilingan.
Ushbu kitob tasavvufning mohiyatini, tarixini, asosiy mavzularini, kalit tushunchalarini va turli oqimlarini o'rganadi. Kitobda tasavvufning kelib chiqishi, rivojlanishi, islomdagi o'rni, komil inson tushunchasi va tasavvufning turli sohalarga ta'siri kabi masalalar yoritilgan.
Mazkur uslubiy qo'llanma falsafa fanining asosiy muammosi bo'lgan
Ushbu kitob falsafa fanining muhim bo'limi bo'lgan bilish nazariyasiga bag'ishlangan. Unda bilishning mohiyati, imkoniyatlari, chegaralari, sub'ekt va ob'ekt munosabatlari kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, bilish jarayonining umumiy shartlari, bilimning ishonchliligi, haqiqiylik mezonlari, shakllari va darajalari tahlil etiladi. Kitobda bilishning turli shakllari, haqiqat muammosi, amaliyotning bilishdagi roli va ilmiy bilishning o'ziga xos xususiyatlari yoritilgan.
Ushbu kitob balogat ilmi, fasohat va balogat, ilmi bayan (tashbih va istiora), ilmi maoniy va ularning turli qismlariga bag'ishlangan. Kitobda arab tilining uslubiy xususiyatlari, so'zlash va yozish mahorati, badiiy san'atlar va ularning ahamiyati chuqur o'rganiladi.
Ushbu dissertatsiya
Ushbu to'plam O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o'zbek tili va adabiyoti universiteti tomonidan tashkil etilgan "Yosh tilshunos va adabiyotshunoslarning an'anaviy Respublika ilmiy-amaliy anjuman" materiallaridan iborat. To'plamda til va adabiyot mutaxassislari, o'qituvchilar, magistrlar va bakalavrlarga mo'ljallangan maqolalar jamlangan. Kitobda tilshunoslik va adabiyotshunoslikning turli jihatlari, jumladan, uslubiyat, folklor, adabiy tanqid, adabiyot nazariyasi kabi mavzular yoritilgan.