Ushbu kitob Lev Tolstoyning Hazrati Muhammad (s.a.v.) hadislari haqidagi qarashlari va mushohadalarini o'z ichiga oladi. Kitobda adibning islom diniga bo'lgan hurmati, diniy bag'rikengligi va insoniy qadriyatlarga sodiqligi aks etgan.
Ertakda garang odamning echkilari yo'qoladi. Ularni topish uchun uchrashganlarga va'dalar beradi, lekin garangligi tufayli tushunmovchiliklar yuzaga keladi. Qo'shnisi bilan echkining shoxi uchun janjallashadi. Qo'shchisining xotini ham garang bo'lgani sababli, erining harakatlarini noto'g'ri talqin qilib, uyidan ketib qoladi. Oxirida, ularning janjali qo'shnilar va qizining noto'g'ri tushunishiga sabab bo'ladi. Barcha garanglar bir-birlaridan uyalib yuradi.
Qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yilni "Barkamol avlod yili" deb e'lon qilishi munosabati bilan oliy o'quv yurtlari talabalarining ma'naviy merosni o'rganishi va bunyodkor g'oyalaridan o'quv jarayonida foydalanish maqsadida tayyorlangan. Unda Buxoroyi Sharifda Piri Dastgir nomi bilan tanilgan buyuk mutasavvif olim qalamiga mansub bir g'azal taxlili asosida komil inson sifatlari ko'rsatilgan.
Ushbu referat O'zbekiston Respublikasi poytaxti Toshkent shahridagi Hazrati Imom majmuasining qayta tiklanishiga bag'ishlangan. Unda majmuaning tarixi, tarkibiy qismlari (masjidlar, madrasalar, maqbaralar), ularning arxitekturasi va ahamiyati haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, majmuani qayta tiklash bo'yicha olib borilgan ishlar va bu jarayonda qatnashgan hunarmandlar haqida so'z boradi.
Ushbu kitobda O'rta Osiyo arxitekturasining muhim namunalaridan biri bo'lgan Kitob va Shahrisabz shaharlaridagi muqaddas joylar, ziyoratgohlar va me'moriy yodgorliklar tarixi, ularning qurilish bosqichlari, mashhur shaxslar bilan bog'liqligi hamda ularning ahamiyati haqida ma'lumotlar berilgan. Kitob, asosan, XIV-XIX asrlarda shakllangan me'moriy obidalar majmuasini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, Amir Temur va uning avlodlarining bu obidalarni bunyod etishdagi hissasi alohida ta'kidlangan. Bundan tashqari, kitobda Shahrisabzdagi Dorut Tilovat, Dorus Siyodat majmualari, Qo'q Gumbaz masjidi, Shayx Shamsiddin Kulol maqbarasi, Hazrati Imom ansambli kabi muhim obidalar haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Alisher Navoiyning "Mahbub ul-Qulub" asari insoniyat, jamiyat va axloq-odob masalalariga bag'ishlangan pandnoma. Asarda adolat, saxovat, qanoat, sabr, tavozu kabi fazilatlar ulug'lanib, zulm, hasad, riyo kabi illatlar qoralanadi. Muallif jamiyatning turli tabaqalari vakillarini (shohlar, vazirlar, ulamolar, fuzalolar, qozilar, muftiylar, tabiblar va boshqalar) o'ziga xos uslubda tasvirlab, ularning ijobiy va salbiy xususiyatlarini ochib beradi. Asar hikoyatlar, aforizmlar va she'riy parchalar bilan boyitilgan.
Ushbu kitob urdu tilini o'rganish uchun mo'ljallangan bo'lib, uning fonetikasi, grammatikasi va sintaksisi kabi asosiy jihatlarini qamrab oladi. Kitobda so'zlashuv ko'nikmalarini rivojlantirishga ham e'tibor qaratilib, turli mavzularda mashqlar va topshiriqlar berilgan.
Alisher Navoiyning “Hayrat ul-Abror” asari hikmatli so‘zlar, pand-nasihatlar, adolat, saxovat, vafo, ilm, odob kabi insoniy fazilatlar haqida qissalar va hikoyatlar orqali so‘z yuritadi.
Kitobda tasavvuf tarixi, maqsadlari, yassaviya tariqatining mohiyati, zangi otaning nasabi, hayoti, faoliyati va ibratli hikoyalari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, ziyorat odoblari ham keltirilgan.
Kitobda Samarqandning qadimiy tarixi, "Shohi Zinda" majmuasining qayta tiklanishi, Amir Temur va Temuriylar davridagi ilm-fan markaziga aylanishi, me'moriy yodgorliklar va ularning ahamiyati, shuningdek, Xazrati Xizr masjidining tiklanishi haqida ma'lumotlar berilgan.