Modallik – gapning semantik komponenti
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu kitob nemis tili stilistikasiga bag'ishlangan bo'lib, tilshunoslik nuqtai nazaridan uslublar, grammatik vositalar va zamon kategoriyalari (tempora)ning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganadi. Kitobda funksional stilistika nazariyasi, so'zlashuv uslublari, grammatik shakllar va ularning uslubiy ahamiyati, shuningdek, nemis tilida zamon shakllarining qo'llanilishi va ma'nolari batafsil tahlil qilingan.
Ushbu kitob o'zbek tilidagi modal ma'noni ifodalovchi lingvistik vositalarni tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda modallikning falsafiy, mantiqiy va lingvistik jihatlari, uning til sistemasidagi o'rni, gapning modal tuzilishi, subyektiv baho va modallik kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, turli gap turlari, fe'l mayllari va modal so'zlarning pratik xususiyatlari ham tahlil etiladi.
Ushbu hujjat nemis va o'zbek tillaridagi fe'llarda modallik masalalariga bag'ishlangan bitiruv malakaviy ishidir. Unda modallik kategoriyasi, uning o'ziga xos xususiyatlari, ifodalanish usullari va tillardagi farqlari qiyosiy tahlil qilinadi. Ishning maqsadi nemis va o'zbek tillarida modallik tizimini o'rganish va ularni og'zaki dialogik nutqda qo'llash samarali yo'llarini tadqiq qilishdir. Ish tilshunoslik sohasiga oid bo'lib, unda modallik masalasini yoritish, nemis va o'zbek tillarida modallikning turlari haqida ma'lumot berish, modallikning ifoda vositalarining mazmun-mohiyatini ochib berish, nemis tilidagi dialogik nutqdagi subyektiv modallikni ifodalovchi vositalarning o'ziga xosligi va ularning ifodalanishini ko'rib chiqish, shuningdek, nemis tilidagi subyektiv modal vositalarning o'zbek tiliga berilish imkoniyatlarini tahlil qilish vazifalari qo'yilgan. Ilmiy ish nemis va o'zbek tillari dialogik nutqida subyektiv modallik ilk marotaba qiyosiy o'rganilganligi bilan yangilik kasb etadi.
Ushbu kitob nemis tilida modal fe'llar va ularning o'zbek tiliga tarjimasi masalalarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda modallik kategoriyasi, modal so'zlar, modal yuklamalar, modal ravishlar kabi tushunchalar batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, nemis tilidagi modal fe'llarning o'zbek tilida ifodalanish usullari misollar bilan ko'rsatib beriladi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi nemis va o'zbek tillaridagi fe'llarda modallik muammolarini yoritishga bag'ishlangan. Ishda modallik kategoriyasining mohiyati, uning grammatik, leksik va fonetik ifodalanish usullari qiyosiy tahlil qilinadi. Nemis tilida modallikni ifodalashga xos vositalar, xususan modal fe'llar va modal so'zlar, ularning o'zbek tiliga tarjima qilishdagi muammolar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, og'zaki nutqda subyektiv modallikning namoyon bo'lish xususiyatlari, dialoglarda qo'llanilishi va nutqning emotsionalligiga ta'siri o'rganiladi.
Ushbu hujjat nemis tilshunosligiga bag'ishlangan bo'lib, unda dialogik nutqdagi modallik va uning o'zbek tiliga tarjima qilish imkoniyatlari ko'rib chiqilgan. Modallik kategoriyasi, ayniqsa subyektiv modallik, kognitiv tilshunoslikning muhim sohasi sifatida ta'kidlanadi.
Bu hujjat o'zbek tilshunosligiga matn lingvistikasi, pragmatika va kommunikativ tahlil nuqtai nazaridan yondashuvni taklif qiladi. Unda matnning mazmuniy tuzilishini shakllantiruvchi kategoriyalar, xususan, modallik va temporal kategoriyalarning roli o'rganiladi. Tadqiqot matnning kommunikativ-pragmatik xususiyatlarini, lisoniy vositalarni va ularning o'zaro munosabatlarini tahlil qilishga qaratilgan. Shuningdek, matnning turlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari va lisoniy tahlil usullari ham ko'rib chiqiladi. Muallif matnni yaratish, talqin qilish va tahlil qilishning nazariy va amaliy jihatlarini ochib beradi.
Ushbu kitob oʻzbek tilining nazariy grammatikasiga bagʻishlangan boʻlib, unda gap tuzilishi, gapning mazmuniy va kommunikativ aspektlari, gap boʻlaklarining oʻrni, aktual boʻlinishi, presuppozitsiya kabi masalalar chuqur tahlil etiladi. Kitobda tilshunoslik nazariyalariga asoslangan holda oʻzbek tiliga xos xususiyatlar yoritilgan.
Ushbu kitobda, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi, Zahiriddin Muhammad Bobur Nomidagi Andijon Davlat Universiteti tomonidan tayyorlangan nomzodlik dissertatsiyasi, Mamotova Ziyoda Ravshanovna tomonidan yozilgan boʻlib, unda turli tizimdagi tillarda modallik kategoriyasini ifodalovchi vositalar, xususan, ingliz va oʻzbek tillari materiallari misolida atroflicha tahlil qilingan. Kitobda modallikning falsafiy konsepsiyasi, universal lingvistik hodisa sifatida oʻrni, hamda turli tipologik tizimdagi tillarda modallikning ifodalanishi haqida batafsil maʼlumot berilgan.