QO‘QОN ХОNLIGI ТАRIХI
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu maqola "Qo'qon polisonimi va uning variantlari" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda Qo'qon shahri nomining tarixiy, lingvistik va dialektal jihatdan o'rganilishi yoritilgan. Maqolada shaharning qadimiy nomlari, ularning kelib chiqishi, turli davrlarda ishlatilgan variantlari va bu variantlarning lingvistik asoslari tahlil qilingan. Xususan, qadimgi Xitoy, arab mualliflari, Marco Polo, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi tarixiy shaxslarning asarlarida tilga olingan Qo'qon nomining variantlari keltirilgan va ularning etimologiyasi haqida turli xil nazariyalar bayon etilgan. Shuningdek, qo'llanmada shahar nomining "Xoqon", "Havokand", "Xoхань", "Xujand", "Xuqand", "Xoqand", "Havokent", "Havoqand" kabi turli shakllari mavjudligi ta'kidlanib, ularning ba'zilari she'riy va badiiy adabiyotda qo'llanilishi haqida ham ma'lumot berilgan. Ushbu tadqiqot Qo'qonning o'ziga xos nomlanish tarixini tushunishga yordam beradi.
Ushbu kitob Qashqadaryo viloyati Chiroqchi tumanining «Shodlik» jamoat fondi va «El-yurt umidi» jamg'armasi hamkorligida tashkil etilgan «Shodlik» ijodiy uyushmasi tomonidan tashkil etilgan «Yosh hunarmand» ko'rik-tanlovining rasmiy materiallari va hisobotini o'z ichiga oladi. Kitobda O‘zbekistonning turli hududlarida rivojlangan an’anaviy xalq hunarmandchiligi, jumladan, misgarlik va kandakorlik san’atining noyob namunalarining rivojlanish tarixiga, turli maktablarning o‘ziga xos jihatlariga, hunarmand ustalarning hayoti va ijodiga bag‘ishlangan ma’lumotlar keltirilgan.
Maqolada Qo'qon shahrining tarixi, uning qadimiyligi va tarixiy manbalarda tilga olinishi haqida so'z boradi. Shaharning yoshi bo'yicha turli xil qarashlar, tadqiqotlar va arxeologik topilmalar haqida ma'lumot beriladi.
Ushbu kitob Qo'qon xonligining XIX asrdagi madaniy hayotida maktab va madrasalarning rolini o'rganadi. Unda ta'lim tizimi, maktab va madrasalarning turlari, faoliyati, vaqf mulklarining ahamiyati, shuningdek, mintaqadagi madaniy va ma'naviy muhitga ta'siri ko'rib chiqiladi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishida Oʻrta Osiyo tarixida oʻziga xos oʻrin tutgan Qoʻqon shahri va xonligi davri oʻrganiladi. Ishda Qoʻqon shahrining toponomikasi, siyosiy, iqtisodiy-ijtimoiy va madaniy ahvoli, xonlikning maʼmuriy tuzilishi, harbiy soha, iqtisodiyot, madaniy hayot, ilm-fan taraqqiyoti, meʼmorchilik sanʼati, shaharsozlik madaniyati kabi muhim masalalar tadqiq etiladi. Qoʻqon xonligi davridagi ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayotni oʻrganish orqali ushbu davrning muhim jihatlari ochib berilgan.
Ushbu uslubiy qo'llanma Qo'qon shahrining tarixiy mikrotoponimiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda shahar nomlarining kelib chiqishi, shakllanishi va mazmuni ilmiy-nazariy jihatdan tahlil qilingan. Kitobda shahar toponimlarining turli tasniflari, jumladan, etnotoponimlar, antropotoponimlar, gidronimlar, metallsozlik va boshqa kasb-hunar nomlari bilan bog'liq joy nomlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, bozolar, qabristonlar va madrasalar nomlarining tarixiy va lingvistik tahlili keltirilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekistonning konchilik va metallurgiya sanoati tarixini, xususan, oʻrta asrlar va yangi davr boshlarida ushbu sohaning rivojlanishini oʻrganadi. Unda qadimiy konlar, ularning joylashuvi, konchilik ishlari, metallga ishlov berish, hunarmandchilikning turli hududlardagi rivojlanishi haqida maʼlumotlar keltirilgan. Kitob Oʻrta Osiyo xonliklari, xususan, Buxoro, Qoʻqon, Xiva xonliklari davridagi konchilik va metallurgiya sohasi tarixini tadqiq etadi. Shuningdek, XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Rossiya imperiyasining Turistonda konchilik va metallurgiya sanoatini rivojlantirishga oid siyosati va ushbu sohadagi ishlar ham yoritilgan.
Maqolada Qo‘qonning pedagogik muhiti, jadidchilik harakati, XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Turkiston o‘lkasida maorif sohasida olib borilgan islohotlar, Qo‘qonlik jadid pedagoglarning hayoti va faoliyati, mahalliy matbuotda ta’lim va maorif g‘oyalarining targ‘ibi, jadid maktablari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari, o‘quv jarayoni, o‘qituvchilarning roli, shuningdek, Qo‘qon ziyolilarining maorif ishlariga qo‘shgan hissasi, xayriya jamg‘armalari, o‘quv yurtlarining tashkil etilishi va faoliyati haqida ma’lumotlar berilgan.