Ushbu maqola maydon effektli tranzistor asosida ko'p funktsiyali sensorning fizik-texnologik jihatlarini ko'rib chiqadi. Unda tashqi ta'sirlarga sezgirlikni ta'minlash mezonlari, drayv-darvoza kuchlanishi bilan kanalning kamayishi rejimida sezgirlik yuqori ekanligi ko'rsatilgan. Asosiy so'zlar: maydon effektli tranzistor, pinch-off kuchlanishi, fotosensitivlik, kanal qalinligi.
Ushbu maqolada gazli muhitda azot oksidlarini aniqlash uchun yarim o'tkazgichli sensorlar yaratish masalalari ko'rib chiqilgan. Sensorlarning sezgirligini oshirish uchun metal oksidlarining turli qalinlikdagi yupqa binar qavatlarini olishga asoslanganligi ta'kidlangan. Sensorlar atmosfera havosidagi azot oksidlarini aniqlash uchun mo'ljallangan bo'lib, turli xil xususiyatli vakillari yaratilgan. TiO2 va SnO2 larning turli qalinlikdagi yupqa qavatlari vakuumli sharoitda termik bug'latish usulida olingan. Olingan binar yupqa qatlamning qarshiligining o'zgarishi turli gazlarda har xil qiymatga ega bo'lishi sensorning sezgir elementi sifatida qo'llanilishiga imkon beradi. Havo atmosferasini T=600°C da izotermik kuydirish yupqa qoplama elektr qarshiligining barqarorlashuviga olib keladi. SnO2 qatlamiga surma, skandiy va ittriy aralashmalari qo'shilgan holda sensorlar tayyorlash texnologiyasi optimallashtirilgan.
Ushbu maqolada gaz muhitida azot oksidlarini aniqlash uchun yupqa qatlamli yarimo'tkazgichli sensorlar yaratishga bag'ishlangan tadqiqotlar keltirilgan. Sensorlarning sezgirligini oshirish uchun turli qalinlikdagi metall oksidlaridan yupqa qatlamli binar strukturalar yaratish usuli qo'llanilgan. Atmosfera havosidagi azot oksidlarini aniqlash uchun sensorlar yaratish, ularning xususiyatlarini takomillashtirish masalalari ko'rib chiqilgan. TiO2 va SnO2 materiallaridan vakuum sharoitida termik bug'latish orqali yupqa qatlamlar olingan. Olingan binar yupqa qatlamlarning qarshilik xususiyatlari turli gazlarda o'rganilgan hamda sensor elementi sifatida qo'llanilishi mumkinligi ko'rsatilgan.
Ushbu maqola transformator elektomagnit sensorlari va ularning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu sensorlarning dastlabki o'rashlarida magnit oqimi va kuchlanishining tarqalishini modellashtirish va hisoblash usullari, shuningdek, ularning samaradorligini oshirish yo'llari ko'rib chiqilgan. Tadqiqot mualliflari ushbu sensorlarning ishlash prinsiplarini, ularning fizik-texnik xususiyatlarini va turli xil ilovalarda qo'llanilishini tahlil qiladi. Shuningdek, ular maqolada keltirilgan grafiklar va tenglamalar orqali sensorlarning parametrlari va ularning o'zaro bog'liqligini tushuntirib beradi. Tadqiqot natijasi sensorlarning ishlash samaradorligini oshirish va ularning aniqligini yaxshilash bo'yicha tavsiyalar beradi.
Ushbu kitob sensor tarmoqlarini qurishning asosiy tamoyillarini tushuntirib beradi, Arduino va Raspberry Pi platformalaridan foydalanib, ularni qanday dasturlash va ularning ishlashini namoyish etadi. Unda sensor turlari, ularning ma'lumotlarni qanday o'lchashi, ma'lumotlarni saqlash usullari, simsiz aloqa texnologiyalari (XBee), Raspberry Pi orqali ma'lumotlar bazasini yaratish va Arduino bilan MySQL o'rtasidagi integratsiya kabi mavzular yoritilgan. Kitob amaliy loyihalar va kod misollari bilan boyitilgan bo'lib, o'quvchilarga sensor tarmoqlarini o'zlari mustaqil ravishda qurish ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi. Yangi boshlanuvchilar uchun ham tushunarli tilda yozilgan.
Ushbu maqola intelliget ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish tizimlarida qo'llaniladigan elektromagnit sensorlarning transformatsiya zanjirlarini modellashtirish va tadqiq qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda tarqatilgan parametrlarga ega bo'lgan sensorlarning birlamchi zanjirlarini modellashtirish natijalari keltirilgan. Maqolada sensorlarning geometrik tuzilishi, materiallari va boshqa xususiyatlari hisobga olingan holda, ularning ishlash prinsiplarini o'rganish uchun graflar modellaridan foydalanish taklif etilgan. Maqsad — muayyan boshqaruv tizimlarining talablariga javob beradigan transformatsiya va sxemaning optimal miqdorlari va parametrlarini aniqlash.
Ushbu tadqiqot past kuchlanishli havo elektr uzatish liniyalarining simsiz sensor tarmoqlari asosida masofadan monitoringi mavzusiga bag'ishlangan. Ishda energiya tejamkorligi, elektr tarmoqlarining ishonchliligini oshirish, nosozliklarni bartaraf etish hamda energiya yo'qotishlarini kamaytirish kabi dolzarb masalalar ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda simsiz sensor tarmoqlari asosida masofadan monitoring usuli, qurilmaning modeli va ishlash algoritmlari ishlab chiqilgan bo'lib, ularning samaradorligi va ishonchliligi tadqiq etilgan.
Ushbu kitobda yarim o'tkazgichli sensorlar, xususan, harorat sezgir qurilmalarining keng qamrovli tahlili berilgan. Asarda yarim o'tkazgich texnologiyalarining rivojlanishi, turli xil harorat sensorlari (termoelementlar, termorezistorlar, diodlar va tranzistorlar asosidagi sensorlar) va ularning ishlash prinsiplari, qo'llanilishi, afzalliklari va kamchiliklari batafsil yoritilgan. Ayniqsa, sensorlarning tashqi ta'sirlarga (bosim, yorug'lik, issiqlik nurlanishi) sezgirligi, ularning konstruktiv va fizik-texnologik xususiyatlari chuqur o'rganilgan. Field transistorlarning harorat o'zgarishlariga nisbatan sezgirligi va ulardan turli sohalarda foydalanish imkoniyatlari tadqiq etilgan. Kitobda yarimo'tkazgichli sensorlarning nazariy asoslari, zamonaviy texnologiyalar va kelajakdagi rivojlanish tendentsiyalari haqida qimmatli ma'lumotlar jamlangan. Tadqiqotlar natijasida ko'rsatilishicha, zamonaviy yarimo'tkazgichli integrallashgan sensorlar haroratni yuqori aniqlikda o'lchash imkonini beradi. Ushbu kitob fizika, yarimo'tkazgichli qurilmalar texnologiyasi va sensorika sohasidagi tadqiqotchilar, muhandislar, talabalar va mutaxassislar uchun foydalidir.
Ushbu kitob real vaqt tizimlari, ya'ni texnik va dasturiy vositalarning rivojlanishi va qo'llanilishiga bag'ishlangan o'quv qo'llanmasidir. Unda real vaqt tizimlarining asosiy tushunchalari, klassifikatsiyasi, komponentlari, jumladan, sensorlar, dasturiy ta'minot va operatsion tizimlar batafsil yoritilgan. Kitobda, shuningdek, real vaqt tizimlarida axborotni qayta ishlash, uzatish va namoyish etish usullari, quvvat manbalari va ularning xarakteristikalari, shuningdek, eksploatatsiya sharoitlari hamda sinxronizatsiya va dasturlash tamoyillari kabi muhim jihatlar ham ko'rib chiqilgan. Kitob talabalar uchun real vaqt tizimlarining nazariy va amaliy jihatlarini o'rganishda muhim manba bo'lib xizmat qiladi.
Ushbu matn yuqori chastotali (HF) sensorlarining optimallashtirilgan o'lchamlarini aniqlashga bag'ishlangan bo'lib, unda sirt to'lqinlari (ST) meandrli sekinlashtiruvchi liniyalar (SL) asosida ko'rib chiqiladi. HF signallarini aniqlash uchun meandrli SL (tekis spiral) asosidagi sensorlar o'rganiladi. Sensorning parametrlari, jumladan o'lchamlari, material xususiyatlari va ish chastotasi tahlil qilinadi. Sensorning ishlashini optimallashtirish uchun geometrik o'lchamlarga alohida e'tibor qaratiladi. Muallif turli geometrik konfiguratsiyalarning sezgirligini tahlil qilib, ideal o'lchamlarni aniqlashga harakat qiladi. Shuningdek materiallar tanlash va dizaynning boshqa jihatlari muhokama qilinadi. Yakunda sensorlarni ishlab chiqish va optimallashtirish uchun amaliy yo'riqnomalar berilgan. Matn HF texnologiyalari, sensorlar va o'lchash asboblari sohasida ishlaydigan muhandislar, tadqiqotchilar va talabalar uchun foydalidir.