Tarkibida sellyuloza saqlovchi xomashyoni qayta ishlash texnologiyasi

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo‘lib, unda sellyuloza va qog‘oz ishlab chiqarish texnologiyalari keng yoritilgan. Kitobda sellyulozaning kimyoviy tarkibi, tuzilishi, xossalari, undan turli xil mahsulotlar, jumladan, qog‘oz va karton olish texnologiyalari, shuningdek, topinambur o‘simligidan sellyuloza olish va uni qayta ishlashning zamonaviy usullari haqida batafsil ma’lumot berilgan. Kitobda laboratoriya mashg‘ulotlari uchun ham kerakli ma’lumotlar va nazariy savollar keltirilgan. Yangi o‘simliklar, jumladan, g‘o‘zapoya, sholipoya, bug‘doy somoni, saflor va topinambur poyasi kabi xomashyolardan sellyuloza va qog‘oz olish texnologiyalari, ularning sifat ko‘rsatkichlari, shuningdek, ruberoid va karton ishlab chiqarish texnologiyalari batafsil yoritilgan. Kitobda sellyuloza va qog‘oz ishlab chiqarish sohasida qo‘llaniladigan turli mashina va apparatlar, ularning texnik tavsiflari, ish jarayonlari, shuningdek, kimyoviy reagentlar haqida ham ma’lumotlar mavjud. Kitob oxirida har bir bob bo‘yicha nazorat savollari va qisqa xulosalar keltirilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Sellyuloza va qog‘oz sanoatining O‘zbekistondagi rivojlanish tendensiyalari, bozor talablari va sanoatning kelajagi haqida umumiy ma’lumotlar berilgan.
I bob. SELLYULOZA: Sellyulozaning tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari, makromolekulalarning tuzilishi va ularni aniqlash usullari, hamda sellyulozaning hosilalari (efirlari) haqida batafsil ma’lumot berilgan.
II bob. SANOAT MIQYOSIDA IShLAB ChIQARILAYOTGAN SELLYULOZANI NOMLANIShI: Sellyuloza ishlatilish sohasiga qarab sifat ko‘rsatkichlarida farq bo‘ladi va sellyulozaning nomlanish usuli, hamda sanoatda ishlab chiqarilayotgan sellyuloza turlari va ularning asosiy qo‘llanish joylari keltirilgan.
III bob. O‘ZBEKISTON XUDUDIDA KO‘P MIQDORDA YETIShTIRILAYOTGAN TARKIBIDA SELLYULOZA SAQLOVCHI MADANIY O‘SIMLIKLAR: O‘zbekistonda o‘simliklardan sellyuloza olish, jumladan, yog‘och va bir yillik o‘simliklar (g‘o‘zapoya, sholipoya, bug‘doy somoni, saflor poyasi)dan sellyuloza olish texnologiyasi, ularning kimyoviy tarkibi, xossalari va qayta ishlash usullari haqida ma’lumotlar berilgan.
IV bob. BIR YILLIK O‘SIMLIKLARDAN SELLYULOZA OLISh: Bir yillik o‘simliklardan sellyuloza olish usullari, jumladan, natron va sulfat usullari, ularning texnik xarakteristikalarini, sifat ko‘rsatkichlarini, hamda bu usullarda qo‘llaniladigan uskunalar va jarayonlar haqida batafsil ma’lumot berilgan.
V bob. TOPINAMBUR POYASIDADAN YARIM TAYYOR SELLYULOZA VA QOG‘OZ OLISh: Topinambur o‘simligidan sellyuloza olish, uning tuzilishi, kimyoviy tarkibi, qayta ishlash sharoitlari, sellyulozaning sifatini yaxshilash (oqartirish) va undan qog‘oz hamda ruberoid ishlab chiqarish texnologiyalari haqida batafsil ma’lumot berilgan.
VI bob. QOG‘OZ VA KARTON KLASSIFIKATSIYASI: Qog‘oz va karton tushunchalari, ularning turlari, ishlatilish sohalari, hamda gofrakarton va sanitariya-gigiena qog‘ozlari texnologiyalari haqida ma’lumotlar berilgan.
VII bob. QOG‘OZ VA KARTON TEXNOLOGIYASI: Bir yillik o‘simliklardan yozuv qog‘ozi olish texnologiyasi, qog‘oz massasini nozik tozalash, qog‘oz quyish texnologiyasi, ularning asosiy operatsiyalari, hamda qog‘oz sifatini yaxshilash usullari haqida batafsil ma’lumot berilgan.
VIII bob. O‘RASh VA TAXLASh LINIYASI: Karton va qog‘ozni formatlarga va rulonlarga qirqish, o‘rash va taxlash texnologiyalari, hamda ularda qo‘llaniladigan mashinalar haqida ma’lumot berilgan.
IX bob. LABORATORIYa NAZORATI: Qog‘ozning sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash usullari, jumladan, massa, namlik, kul miqdori, qog‘ozning suvni shimishi, filtrlanish qobiliyati, hamda turli kimyoviy reagentlar eritmalarini tayyorlash bo‘yicha laboratoriya ishlari haqida ma’lumot berilgan.
X bob. SELLYULOZA VA QOG‘OZGA TEGIShLI MASALALAR: Sellyuloza va qog‘oz ishlab chiqarish jarayonida qo‘llaniladigan turli xil xisob-kitoblar, jumladan, tolali xomashyo sarfini hisoblash, gidromaydalagich ishini hisoblash, massa saqlash havzasi va boshqa masalalarni yechish bo‘yicha amaliy mashqlar keltirilgan.