Tarkibida sellyuloza saqlovchi xomashyoni qayta ishlash texnologiyasi
Ushbu darslikda O‘zbekiston hududida ko‘p miqdorda yetishtiriladigan, tarkibida sellyuloza saqlovchi madaniylashgan o‘simliklar, ya’ni g‘o‘zapoya, sholipoya, bug‘doy somoni, saflor va topinambur poyalaridan sellyuloza va qog‘oz olish texnologiyasi, shuningdek, qog‘oz va karton turlari, ularning klassifikatsiyasi hamda ularni ishlab chiqarish texnologiyalari o‘z aksini topgan. Darslikda, shuningdek, ruberoid (tom yopish) uchun qurilish materialini olish texnologiyasi hamda sanitariya-gigiena qog‘ozlari va ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar haqida ham ma’lumot berilgan. Kitobda turli xil qog‘oz va karton turlari, ularning asosiy sifat ko‘rsatkichlari va ularni ishlab chiqarish texnologiyalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Sellyuloza va uning xossalari: Sellyulozaning kimyoviy tuzilishi, fizik va kimyoviy xossalari, olingan sellyulozaning elementar zvenosi, hamda uning strukturasi va uni xarakterlovchi usullar tushuntirilgan.
- Sanoat miqyosida ishlab chiqarilayotgan sellyulozani nomlanishi: Sellyuloza ishlatilish sohasiga qarab sifat ko‘rsatkichlarida farq bo‘ladi va sellyulozaning nomi olinish usuliga bog‘liq. Turli xil sellyuloza turlari va ularning qo‘llanilishi haqida ma’lumot berilgan.
- O‘zbekiston hududida ko‘p miqdorda yetishtiriladigan tarkibida sellyuloza saqlovchi madaniylashgan o‘simliklar: O‘zbekiston sharoitida tarkibida sellyuloza saqlovchi bir yillik o‘simliklar, ya’ni g‘o‘zapoya, sholipoya, bug‘doy somoni, saflor (masxar) poyasi hamda topinambur poyasining tavsifi, ularning kimyoviy tarkibi va sellyuloza olish uchun ulardan foydalanish imkoniyatlari haqida ma’lumot berilgan.
- Bir yillik o‘simliklardan sellyuloza olish texnologiyasi: Bir yillik o‘simliklardan sellyuloza olish usullari, ularning sifat ko‘rsatkichlariga ta’sir etuvchi omillar, sellyulozani pishirish jarayonini tushuntirish, gofrikarton tayyorlash jarayoni parametrlarining qog‘oz sifatiga ta’siri, shuningdek, sanitariya-gigiena qog‘ozlari va ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar haqida ma’lumot berilgan.
- Topinambur poyasidan yarim tayyor sellyuloza va qog‘oz olish: Topinambur o‘simligining tuzilishi, poyasidan sellyuloza va qog‘oz olish texnologiyasi, uni maydalash, sifatini yaxshilash, ruberoid (tom yopish) uchun qurilish materialini olish texnologiyasi haqida ma’lumot berilgan.
- Qog‘oz va karton klassifikatsiyasi: Qog‘oz va karton tushunchalari orasidagi farq, qog‘oz turlari, ularning klassifikatsiyasi, karton turlari va ularning qo‘llanilishi haqida ma’lumot berilgan.
- Qog‘oz va karton texnologiyasi: Bir yillik o‘simliklardan yozuv qog‘oz olish texnologiyasi, qog‘oz massasini tayyorlash, massa quyish texnologiyasi, qog‘oz massasini nozik tozalash, qog‘ozni o‘rash va taxlash texnologiyasi hamda ularning texnik tavsiflari keltirilgan.
- Laboratoriya nazorati: Sellyuloza va qog‘oz olish jarayonida sellyuloza va qog‘ozning sifat ko‘rsatkichlarini laboratoriya sharoitida aniqlash usullari va ularning ahamiyati yoritilgan.