Oshiq turkum dostonlarining o‘ziga xos xususiyatlari va badiiyati
Ushbu kitobda O'zbek xalq og'zaki ijodining asosiy janrlaridan biri bo'lgan dostonlar, xususan, Xorazm 'oshiq' turkum dostonlarining badiiy-estetik xususiyatlari, syujet tizimi, yetakchi motivlari, obrazlari va ramzlar talqini, mifologik va marosimiy ildizlari chuqur o'rganiladi. 'Oshiq' turkum dostonlarining o'ziga xos jihatlari, ularning she'riy tuzilishi, badiiy vositalari va motivlar tizimining tadqiq etilishi orqali xalq ijodining qadimiy ko'rinishlari va dunyoqarashining xususiyatlari ochib beriladi. Kitobda 'oshiq' turkum dostonlarining yetakchi motivlari – tush motivi, uylanish motivi, shuningdek, ularda qatnashuvchi homiy obrazlar (Xizr, Shohimardon pir, Oshiq Oydin) va ularning ramziy ma'nolari batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, 'oshiq' turkum dostonlarining boshqa turkiy xalqlar folkloridagi o'xshash jihatlari ham ko'rsatib o'tilgan.
Asosiy mavzular
- Oshiq turkum dostonlarining o‘rganilishi va o‘ziga xos xususiyatlari: Kitobning birinchi bobida Xorazm 'oshiq' turkum dostonlarining o‘rganilishi va bu turkumga mansub dostonlarning o‘ziga xos jihatlari, ya’ni syujeti, obrazlari, badiiy vositalari, janriy xususiyatlari, mifologik asoslari va marosimiy ildizlari atroflicha tahlil qilingan. Jumladan, 'oshiq' so'zining ma'nolari, 'oshiq' turkum dostonlarining paydo bo‘lishi va shakllanishi, shuningdek, ularning boshqa turkiy xalqlar folkloridagi o‘rni haqida ma’lumot berilgan.
- “Oshiq turkum” dostonlaridagi yetakchi motivlar talqini: Ikkinchi bobda 'oshiq' turkum dostonlaridagi yetakchi motivlar, jumladan, tush va uylanish motivlarining mifologik va marosimiy ildizlari bilan bog‘liqligi, ularning syujetdagi o‘rni va badiiy vazifalari ochib beriladi. Tush motivi orqali qahramonlarning taqdiri, ularning dunyoga kelishi va hayotiy yo‘llaridagi muhim voqealar talqin qilingan. Uylanish motivi esa doston syujetining shakllanishida muhim rol o‘ynashi, jumladan, qahramonlarning tug‘ilishi, sevgi-muhabbat, sinovlar va o‘lim-tirilish kabi motivlar bilan bog‘liqligi tahlil qilingan.
- “Oshiq turkum” dostonlarining badiiy tasviriy vositalari: Uchinchi bobda 'oshiq' turkum dostonlarining badiiy tasviriy vositalari, jumladan, ramzlar talqini, mifologik obrazlar, epik formulalar, metaforik usullar, shuningdek, badiiy davr va makon tasvirlari tahlil qilingan. Dostonlarda sevgi, muhabbat, sarguzasht, jasorat kabi mavzularni ochib berishda ushbu vositalarning o‘rni va ahamiyati ko‘rsatib o‘tilgan.