Oshiq dunyo
Hikoya oshiqlik mavzusida bo'lib, Oqtamoq va Pardum ismli ikki tulkining qish chillasidagi sarguzashtlari haqida. Ularning juftlashish davri, tabiat go'zalliklari va ovchilar bilan to'qnashuvi tasvirlangan.
Hikoya oshiqlik mavzusida bo'lib, Oqtamoq va Pardum ismli ikki tulkining qish chillasidagi sarguzashtlari haqida. Ularning juftlashish davri, tabiat go'zalliklari va ovchilar bilan to'qnashuvi tasvirlangan.
Maqolada Markaziy Osiyo va Qozog'iston hududlarida xalq milliy o'yinlari, xususan, o'shiq o'yinining ta'lim-tarbiyaviy ahamiyati, shakli, mazmuni va mohiyati tahlil qilingan. O'yinning kelib chiqishi, rivojlanishi, turlari va qoidalari, shuningdek, uning dostonlar va urf-odatlardagi o'rni ko'rsatilgan. Hozirgi kunda o'shiq o'yinining o'rni, yosh avlodni tarbiyalashdagi ahamiyati va kelgusidagi vazifalari haqida fikrlar bildirilgan. Shuningdek, sport sohasida o'shiq o'yinidan foydalanish imkoniyatlari va uni ommalashtirish yo'llari taklif etilgan.
Ushbu matnda Alisher Navoiyning Hayrat ul-Abror asaridan nasriy bayonlar keltirilgan. Asarda ishq, ilm, adolat, saxovat, tavba kabi mavzularga murojaat qilinadi. Asar davomida turli hikoyatlar, nasihatlar va pand-nasihatlar orqali o‘quvchiga ma’naviy saboq berish maqsad qilingan.
Ushbu kitobda O'zbek xalq og'zaki ijodining asosiy janrlaridan biri bo'lgan dostonlar, xususan, Xorazm 'oshiq' turkum dostonlarining badiiy-estetik xususiyatlari, syujet tizimi, yetakchi motivlari, obrazlari va ramzlar talqini, mifologik va marosimiy ildizlari chuqur o'rganiladi. 'Oshiq' turkum dostonlarining o'ziga xos jihatlari, ularning she'riy tuzilishi, badiiy vositalari va motivlar tizimining tadqiq etilishi orqali xalq ijodining qadimiy ko'rinishlari va dunyoqarashining xususiyatlari ochib beriladi. Kitobda 'oshiq' turkum dostonlarining yetakchi motivlari – tush motivi, uylanish motivi, shuningdek, ularda qatnashuvchi homiy obrazlar (Xizr, Shohimardon pir, Oshiq Oydin) va ularning ramziy ma'nolari batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, 'oshiq' turkum dostonlarining boshqa turkiy xalqlar folkloridagi o'xshash jihatlari ham ko'rsatib o'tilgan.
Ushbu kitob Xorazm dostonlari turkumiga kiradi va "Oshiqnoma" nomi ostida chop etilgan bo'lib, unda "Oshiq G'arib va Shohsanam", "Oshiq G'arib va Hilola pari", "Oshiq Najab", "Oshiq Mahmud", "Bozirgon", "Xirmondali", "Erhasan", "Avaz gatirgan" kabi dostonlar jamlangan. Kitobdagi dostonlar sevgi, sadoqat, kurash va qahramonlik kabi mavzularni o'z ichiga oladi hamda turkiy xalqlar og'zaki ijodining boy namunasidir.
Ushbu kitob o‘zbek mumtoz adabiyotidagi noma janrining shakllanishi va rivojlanishini o‘rganadi. Unda Xorazmiy, Xo‘jandiy, Yusuf Amiriy va Sayyid Ahmad kabi shoirlarning noma janridagi asarlari tahlil qilinadi hamda mazkur janrning o‘ziga xos xususiyatlari, badiiyati, she’riyati va tarbiyaviy ahamiyati yoritiladi.
Kitobda sevgi afsonalarga aylangan Yusuf va Zulayho, Layli va Majnun, Xusrav, Farhod va Shirin kabi ishq ahlining hayotidagi voqsealar, shuningdek, arab mutafakkir shoirlari Abu Nuvos va Jinon, Hotam va Moviya, Shayx San'on va Tumordan (Tamara), Eron shoiri Shahriyor va Surayyo, Krim xoni Garoyxon va Mariya, Amir Temur va Bibi Xonim, Xalil Sulton va Shodiya, Odil Yoqubov va Maryam, Nozim Hikmat va Vera Tulyakova, O'rxon Pamuq va Qoragul, Жуковский va Mariya Protasova, Грибоедов va Tamara, Pushkin va Goncharova, Есенин va Айseydora Dunkan, Маяковский va Lilya Brik, Shekspir va Эnn Хeteuey, Байрон va Meri Чаворт, Виktor Gyugo va Аdel Фуше, Жorj Sand va Shopen, Габриэla Mistral va Romeo Уreta, Edgar Po va Виrginya singari buyuk siymolarning sevgisi va sevilish tarixi qalamga olingan. Bu tarixlar ajoyib insonlar yashagan davrlarni aks ettiradi, nozik his-tuyg'ularga boy. Muallif insonni, hayot haqiqatini har taraflama anglashda yo'l ko'rsatuvchi mayoq bo'lishini maqsad qilgan.
Ushbu kitobda O‘zbekiston Respublikasida tasavvuf adabiyoti va uning terminologiyasini o‘rganish masalalari ko‘rib chiqilgan. Asarda turk tasavvuf shoiri Yunus Emroning hayoti va ijodi hamda asarlarida qo‘llanilgan atamalar tahlil qilinadi. Shuningdek, Yunus Emro ijodida ishq va oshiq atamalari talqini ham o‘rganilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishida mumtoz shoirlar, xususan, Xorazmiy, Xo'jandiy, Navoiy, Lutfiy, Otoiy kabi adiblar ijodida ma'shuqa obrazi talqinining an'anaviy va noan'anaviy usullari tahlil qilingan. Unda ma'shuqaning tashqi qiyofasi, go'zalligi, shuningdek, uning salbiy va ijobiy xususiyatlari adabiy-nazariy jihatdan o'rganilgan. Muallif asarlar tahlili asosida ma'shuqa obrazini tasvirlashda shoirlar qo'llagan badiiy san'atlar, xususan, istiora, tashbeh, tazod, mubolag'a, tanosub, saj', talmeh kabi vositalardan foydalangan holda ularning mahoratini yoritib bergan.
Bu kitobda "G'arib Oshiq" dostoni tahlil qilingan. Unda dostonning kelib chiqishi, janr xususiyatlari, undagi unumli va unumsiz obrazlar hamda yordamchi obrazlar ko'rib chiqilgan. Kitob, asosan, qoraqalpoq folkloriga bag'ishlangan.