Tabiiy va sintetik polimerlar asosida biologik parchalanadigan kompozitsion materiallar yaratish
Ushbu bitiruv malakaviy ishi tabiiy va sintetik polimerlar asosida biologik parchalanadigan kompozitsion materiallar yaratish mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda polivinilxlorid (PVX) asosida tayyorlangan polimer kompozitsiyalarining xossalari, ularni ishlab chiqarish texnologiyalari, tashqi omillar ta'sirida ularning o'zgarishi batafsil o'rganilgan. PVX materiallarining atrof-muhitga ta'sirini kamaytirish maqsadida tabiiy plomba moddalar (pektin, kraxmal, bentonit) qo'shilgan kompozitsiyalar tayyorlanib, ularning fizik-kimyoviy va mexanik xarakteristikalari tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida biologik parchalanadigan qadoqlash materiallarini yaratish uchun asos yaratilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqot mavzusining dolzarbligi: Hozirgi kunda polimer materiallarga bo'lgan talabning ortib borayotgani, ammo ularning atrof-muhitga salbiy ta'sirini kamaytirish dolzarb vazifa ekanligi, xususan, PVX asosidagi materiallarning parchalanishi va uni yo'q qilish muammosi ko'rib chiqilgan. Tabiiy va sintetik polimerlar asosida biologik parchalanadigan kompozitsion materiallar yaratishning ahamiyati ta'kidlangan.
- Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Asosiy maqsad – PVX asosida sozlanishi quvvat xususiyatlariga ega va fizik-kimyoviy ko'rsatkichlarga ega bo'lgan biologik parchalanadigan kompozitsion materiallarni ishlab chiqish. Vazifalar sifatida plomba moddalarining (pektin, kraxmal, bentonit) nisbati, ishlov berish harorati va vaqtining PVX plyonkalarning mustahkamligi, termal, optik va maxsus xususiyatlariga ta'sirini aniqlash, kompozitsiyalarning tuzilishi va xossalari orasidagi bog'liqlikni o'rganish, PVX plyonkalarning UB nurlanishi, plazma-kimyoviy ishlov berish va kompostlash ta'sirini aniqlash hamda tayyorlangan kompozitsiyalarning biologik parchalanadigan qadoq sifatida samaradorligini baholash belgilangan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: PVXning mineral va polimer to'ldiruvchilar bilan modifikatsiyalanganidan biologik parchalanadigan qadoqlovchilar sifatida foydalanish mumkin bo'lgan polimer kompozit materiallar tarkibini ishlab chiqish; Yangi kompozit materiallarni ishlab chiqarish uchun retsept parametrlarining asosiy operatsion, mexanik va termal xususiyatlariga ta'sirini o'rganish; PVX kompozitlarning termal xususiyatlari polimer plyonkaning tayyorlanish vaqtiga bog'liqligini aniqlash; UV va plazma kimyoviy ta'sirida kompozitsiyalar morfologiyasining o'zgarishini tadqiq qilish; Pektin, kraxmal va bentonit qo'shilgan PVX kompozitsiyalarning degradatsiyasiga ta'sirini aniqlash.
- Tadqiqot predmeti va obyekti: Tadqiqot obyekti sifatida polivinilxlorid, bentonitlar, pektin va kraxmal asosidagi turli tarkibli kompozit materiallar tanlangan. Tadqiqot predmeti sifatida esa shu kompozitsiyalarning olinish jarayonlari, tarkibi, tuzilishi va xossalarini o'rganish bosqichlari olingan.
- Ishning nazariy va amaliy ahamiyati: Ishning nazariy ahamiyati – PVX asosidagi polimer kompozit plyonkalarning fizik-mexanik parametrlarini bashorat qilish va hisoblash usullarini ishlab chiqishdan iborat. Amaliy ahamiyati esa – biologik parchalanadigan qadoqlash materiallari uchun yangi kompozitsiyalarni yaratish bo'yicha ilmiy-texnik asos yaratilishi.
- Ishning hajmi va tuzilishi: Bitiruv malakaviy ishi 67 betdan iborat bo'lib, kirish, adabiyotlar tahlili, eksperimental qism, olingan natijalar tahlili va xulosa qismlardan tashkil topgan. Ishda 9 ta jadval, 12 ta rasm keltirilgan va 75 nomdagi ilmiy adabiyotlardan foydalanilgan.
- Izlanishlar va tadqiqot usullari: PVX asosidagi polimer kompozitsiyalarini yaratish va ularning xossalarini o'rganish uchun keng qamrovli tadqiqotlar olib borilgan. Bu jarayonda IR Furer spektroskopiyasi, optik mikroskopiya, termo-gravimetrik va termomexanik analiz usullaridan foydalanilgan. Shuningdek, materiallarning rang, yorug'lik va sirt roughness xarakteristikalarini aniqlash uchun zamonaviy usullar qo'llanilgan.
- Natijalar va xulosalar: Tadqiqot natijasida PVX asosida biologik parchalanadigan kompozitsion materiallar yaratish mumkinligi, plomba moddalarining qo'shilishi materialning xossalariga ta'sir qilishi, lekin umumiy holatda ularning qadoqlash uchun yaroqliligini saqlab qolishi aniqlangan. Shuningdek, ishlab chiqarish jarayonidagi parametrlarning (vaqt, harorat) materialning tuzilishi va xossalariga ta'sirini o'rganish asosida optimal texnologiyalar taklif etilgan.