Tasavvuf falsafasida go‘zallik paradigmasining immanent va tizimli asoslari
Ushbu avtoreferat Tursunkulova Shaxnoza Tuychiyevna tomonidan Samarqand davlat universiteti huzuridagi ilmiy kengashda himoya qilingan "Tasavvuf falsafasida goʻzallik paradigmasining immanent va tizimli asoslari" mavzusidagi falsafa fanlari doktori (DSc) dissertatsiyasi asosida tayyorlangan. Dissertatsiya tasavvuf falsafasida goʻzallik kategoriyasining immanent va tizimli asoslarini, diniy va dunyoviy jihatlarini, antropologik va aksiologik mohiyatini, tarixiy ahamiyatini tadqiq etadi. Tadqiqotda Abu Homid Gʻazzoliy va Alisher Navoiyning goʻzallik konsepsiyalari tahlil qilinadi, shuningdek, Oʻzbekiston turizmi istiqbollari va zamonaviy oʻzbek san'atida tasavvuf mavzusining oʻrni yoritiladi.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga mosligi, ishning maqsadi, vazifalari, obyekti, predmeti, tadqiqotning ilmiy yangiligi, olingan natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati, amaliyotga joriy etilganligi, aprobatsiyasi, nashr etilgan ishlar va dissertatsiyaning tuzilishi asoslangan.
- Birinchi bob. Tasavvuf allomalari diniy-falsafiy merosini oʻrganishning fanlararo metodologik koʻlami: Ushbu bobda tasavvuf falsafasini oʻrganishning fanlararo metodologik tahlili, tasavvuf falsafasining koʻpma'noli mohiyati hamda tarixiy-falsafiy ahamiyati, Markaziy Osiyoda tasavvuf ta'limotining rivoji va uning murakkablashuvida estetik-goʻzallik segmenti masalalari tahlil etilgan.
- Ikkinchi bob. Estetik tafakkur tarixida go'zallik kategoriyasi: paradigmal transformatsiyasi, immanent jihatlari, tizimli tahlili: Bobda estetik tafakkur tarixida go'zallik kategoriyasining paradigmal transformatsiyasi; Tasavvuf falsafasida goʻzallikning substansional mohiyati makon va zamon atributlari kesimida va Tasavvuf falsafasining aksiologik negizida inson go'zalligining tizimli tahlili muammolari yoritilgan.
- Uchinchi bob. Abu Homid Gʻazzoliy va Alisher Navoiyning tasavvuf falsafasida goʻzallik konsepsiyasi: Ushbu bobda tasavvufda inson go'zalligining immanent jihatlari, antropologik, ontognoseologik mohiyati va tarixiy ahamiyati; Abu Homid Gʻazzoliy qarashlarida tasavvufiy go'zallik masalalari va Alisher Navoiy ijodida inson goʻzalligi muammosi va tasavvufiy yondashuvidagi buyuk imtiyozi muammolari tahlil etilgan.
- To'rtinchi bob. Tasavvuf ma'naviy merosiga zamonaviy munosabat va milliy san'atda tutgan oʻrni: Bobda zamonaviy oʻzbek san'atida tasavvuf mavzusi va musulmon san'atida tutgan oʻrni; Oʻzbekiston turizmi istiqbollari kontekstida ziyoratgohlarning ma'naviy, tarbiyaviy, diniy imkoniyatlari masalalari tadqiq etilgan.
- Xulosa: Amalga oshirilgan ilmiy izlanishlar natijasida tasavvuf falsafasini oʻrganish fanlararo yondashuvni talab qilishi, tasavvufda goʻzallikni metodologik jihatdan tadqiq etish keng koʻlamli mohiyatga ega ekanligi, tasavvuf ilmi allomalari ijodlarida estetika, badiiy tajriba din va tasavvuf, hayot va falsafa, nazariya va amaliyotni mahorat bilan birlashtirganligi, tasavvuf manbalarining nazariy, falsafiy, badiiy shakllarga boʻlinishi va ularning umumiy asosga ega ekanligi xulosalari keltirilgan. Shuningdek, tadqiqot natijalaridan kelib chiqib, bir qator taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.