Mazkur dissertatsiya tasavvuf ta’limotidan talabalar ma’naviyatini shakllantirishning zamonaviy usullarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Unda tasavvufning mohiyati, ahamiyati va ta’lim-tarbiya jarayonidagi o‘rni ilmiy-nazariy jihatdan tahlil etiladi. Shuningdek, talabalarda ma’naviy tushunchalarni shakllantirishga oid tajriba-sinov ishlarining natijalari va samaradorligi ko'rsatilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston hududida so'fiylik tariqatlarining shakllanish tarixi, asosiy g'oyalari, o'ziga xos xususiyatlari va ularning jamiyatdagi o'rni kabi masalalarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda tasavvufning islom dini va madaniyatidagi ahamiyati, shuningdek, naqshbandiylik, yassaviylik, kubraviy kabi mashhur tariqatlarning ta'limotlari va vakillari haqida ma'lumotlar beriladi.
Ushbu kitob Oʻrta Osiyo falsafasi va adabiyotida tasavvuf ta'limotining rivojlanishi hamda uning badiiy ijodga ta'siri haqida ma'lumot beradi. Unda tasavvufning paydo boʻlishi, uning mohiyati, manbalari, asosiy tushunchalari (zikr, taqvo, tavakkul, shukr, xafva, sabr, rizq), Oʻrta Osiyo va Sharq adabiyotida tasavvufning oʻrni, mashhur mutasavvif shoirlar (Yusuf Xos Xojib, Ahmad Yassaviy, Rumi, Mashrab, Xojiboyl, Hofiz, Shayx Ahmad Tarozi, Alisher Navoiy, Bobur, Magtumquli, Navoiy) ijodida tasavvuf gʻoyalarining ifodalanishi, shuningdek, qofiya va aruz ilmlarining rivojlanishi kabi masalalar atroflicha tahlil qilingan. Kitobda tasavvufning badiiy ijod bilan uzviy bogʻliqligi, uning tili, uslubi va she'riy san'atlar orqali ifodalanishi ham oʻz ifodasini topgan.
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston hududida so'fiylik tariqatining rivojlanish tarixini, uning Markaziy Osiyo mintaqasidagi ijtimoiy-siyosiy hayotga ta'sirini o'rganishga bag'ishlangan. Unda Naqshbandiya-Mujaddadiya tariqatining yirik namoyondasi Shayx Muhammad Islom Karruxiyning hayoti, faoliyati va merosi tahlil qilinadi. Shuningdek, Karruxiyning ta'limotlari, so'fiylik qarashlari va uning izdoshlarining faoliyati ham ko'rib chiqiladi. Tadqiqotda Karruxiyning Markaziy Osiyo madaniyatiga qo'shgan hissasi, uning asarlarining ilmiy ahamiyati va ta'lim-tarbiyaviy qarashlari yoritiladi.
Ushbu malakaviy bitiruv ishi Temuriylar davlatidagi tasavvuf vakillarining faoliyatini o'rganishga bag'ishlangan. Unda tasavvufning mohiyati, Kubraviya va Naqshbandiya tariqatlarining Temuriylar davridagi roli, Nizomiddin Xomush va Husayn Xorazmiy kabi tasavvuf namoyandalarining hayoti va faoliyati yoritilgan. Tadqiqotda qo'lyozma manbalar va ilmiy adabiyotlardan foydalanilgan holda davrning diniy-siyosiy va ijtimoiy muhiti tahlil qilinadi.
Ushbu kitob tasavvuf taʼlimoti, uning shakllanishi, namoyandalari merosi va ulardan foydalanish metodikasiga bagʻishlangan. Unda tasavvufning mohiyati, shariat, tariqat, maʼrifat bosqichlari, komil inson gʻoyasi va buyuk mutafakkirlar merosini yoshlar tarbiyasida qoʻllash masalalari yoritilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi tomonidan nashr etilgan boʻlib, Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti oʻzbek tili va adabiyoti kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Tasavvuf va tasavvuf adabiyoti" fanida maʼruza matnidir. Unda tasavvufning mohiyati, tarixi, adabiy janrlari va timsollari haqida ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, Alisher Navoiyning tasavvufga oid qarashlari tahlil qilingan. Kitob magistratura mutaxassisligi talabalari uchun moʻljallangan.
Maqolada "Tafakkur karvonlari" kitobi tahlil qilinib, uning o'zlikni anglashga chorlovchi asar ekanligi, insoniyat tafakkur tarixiga oid mavzularni qamrab olishi, Sharq mutafakkirlarining merosini o'rganishi va ularning G'arb madaniyatiga ta'sirini ko'rsatishi haqida so'z boradi. Kitobning asosiy g'oyasi - o'zlikni anglash orqali milliy qadriyatlarni tiklash va shu orqali jahon madaniyatiga hissa qo'shish.
Ushbu tadqiqot Abdurauf Fitratning o`zbek adabiyotshunosligidagi ilmiy izlanishlarini, xususan, eski o`zbek adabiyotining nodir namunalari hisoblanmish “Qutadg`u bilig”, “Hibbatul haqoyiq” va tasavvufiy qarashlar bilan sug`orilgan Ahmad Yassaviy ijodiga bag`ishlangan tadqiqotlari mohiyatini ochib berishga qaratilgan. Tadqiqotning ilmiy va adabiy ahamiyati bugungi kunga qadar o`z salmog`ini yo`qotgani yo`q. Maqolalardagi olim ilmiy qarashlari bugungi tadqiqotchilarimiz uchun ham muhim manba bo`lib xizmat qilmoqda.
Kitob "Islom dini asoslari va ma'naviyati" fanidan o'quv-uslubiy majmua bo'lib, unda islom dinining shakllanishi, Movarounnahrga kirib kelishi, Markaziy Osiyo mutafakkirlarining islomiy ilmlar rivojiga qo'shgan hissasi, islomiy axloq masalalari, islomda ma'naviyat va ma'rifatga e'tibor, islom shariati asoslari, ota-ona va farzandlar hamda ustoz va shogird munosabatlari, shuningdek, islom va mas'uliyat kabi masalalar yoritilgan.