G.hirsutum L. rangli tolali nav namunalarining F 1 -F 2 duragaylarida morfoxo‘jalik belgilarining irsiylanishi, o‘zgaruvchanligi va korrelyatsiyasi

Ushbu dissertatsiya avtoreferati G.hirsutum L. turiga mansub rangli tolali nav namunalari F1-F2 duragaylarida morfoxo'jalik belgilarining irsiylanishi, o'zgaruvchanligi va korrelyatsiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda rangli tolali paxtaning ekologik va iqtisodiy ahamiyati, tola sifatini yaxshilash bo'yicha olib borilgan genetik-seleksion ishlar, mavjud muammolar va ularning yechimlari ko'rsatilgan. Tadqiqot natijalari genetik-seleksiya jarayonida istiqbolli navlarni yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Asosiy mavzular

Tola rangi va uning irsiylanishi: G.hirsutum L. turidagi rangli va oq tolali navlarning F1-F2 duragaylarida tola rangi qanday irsiylanishi, digen va epistatik genlarning ta'siri tahlil qilingan. Rangli tolali navlarning o'zaro va oq tolali navlar bilan chatishtirish natijalari asosida genotipik va fenotipik sinflar aniqlangan.
Morfologik va xo'jalik belgilarining irsiylanishi va o'zgaruvchanligi: Tadqiqotda o'simlik bo'yi, bitta ko'sakdagi paxta vazni, tola uzunligi va chiqimi, 1000 ta chigit og'irligi kabi xo'jalik belgilari bo'yicha F1 va F2 avlodlarda irsiylanish koeffitsiyenti va o'zgaruvchanlik ko'lami aniqlangan. Geterozis samarasi va kombinatsion qobiliyat baholangan.
Tola rangi va texnologik sifat belgilari o'rtasidagi korrelyatsiya: Tola rangi bilan tola chiqimi, uzunligi, mikroneyri va boshqa texnologik ko'rsatkichlar o'rtasidagi bog'liqlik o'rganilgan. Tadqiqotda ijobiy va salbiy korrelyatsiyalar aniqlangan, bu esa seleksiya jarayonida muhim rol o'ynaydi.
DNK markerlar va stressga chidamlilik: G.hirsutum L. genotiplarining qurg'oqchilik va sho'rga chidamliligi hamda tola sifati belgilariga bog'langan DNK markerlar tahlil qilingan. Yuqori samarali markerlar aniqlanib, ularning seleksiyada qo'llash imkoniyatlari ko'rsatilgan.
Istqbolli seleksion materiallarni ajratish: Tadqiqot natijalari asosida yuqori sifatli va barqaror xo'jalik belgilarga ega bo'lgan rangli tolali g'o'za navlari va duragaylari aniqlanib, seleksiya ishlarida foydalanish uchun tavsiya etilgan.