Shum bola
"Shum bola" – Gʻafur Gʻulom qalamiga mansub asar boʻlib, unda oʻzbek qishlogʻining hayoti, urf-odatlari va bolalarning begʻubor dunyosi tasvirlangan. Asar voqealari oʻtgan asrning boshlarida Toshkentda boʻlib oʻtadi. Asar qahramoni – Oʻzbek qishlogʻida tugʻilib oʻsgan kichik oʻgʻil bola hayoti tasvirlangan. Kitobda Shum bolaning bolalikdagi qiziq voqealari, o'yin kulgulari, qiliqlari hamda do'stlari bilan bo'ladigan sarguzashtlari aks etgan.
Asosiy mavzular
- Bolalik va sarguzashtlar: Asarda bolalarning oʻyin-kulgilari, qiliqlari, sarguzashtlari, doʻstlik va oʻrtoqlik munosabatlari yorqin ifodalangan. Shum bolaning turli xil vaziyatlarga tushishi va ulardan chiqib ketishi, uning hayoti qanchalik qiziqarli ekanligini ko'rsatadi.
- Oʻzbek qishloq hayoti: Asarda oʻzbek qishloqlarining urf-odatlari, anʼanalari, odamlarning turmush tarzi, kasb-hunari, oʻzaro munosabatlari, toʻy va motam marosimlari tasvirlangan. Qishloq hayotining qiyinchiliklari, odamlarning mehnatsevarligi va sabr-bardoshi aks etgan.
- Ijtimoiy muammolar: Asarda kambagʻallik, johillik, urushning ayanchli oqibatlari, yetimlik kabi ijtimoiy muammolar koʻrsatib oʻtilgan. Shum bolaning oʻziga xos dunyoqarashi orqali jamiyatdagi illatlar tanqid qilingan.
- Maʼnaviy qadriyatlar: Asarda mehr-oqibat, insonparvarlik, kattalarga hurmat, kichiklarga gʻamxoʻrlik, oʻzaro yordam kabi maʼnaviy qadriyatlar ulugʻlangan. Shum bolaning oʻz feʼl-atvori bilan odamlarga yaxshilik qilishga intilishi, uning maʼnaviy barkamolligini namoyon etadi.