Atoulloh Husayniy “Badoyi’u-s-sanoyi’” asarida badiiy san’atlar tasnifi

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan chop etilgan. Kitobda Atoulloh Husayniyning “Badoyiʼu-s-sanoyi” asaridagi badiiy sanʼatlar tasnifi oʻrganilgan. Sharq filologiyasi va falsafa fakulteti mumtoz filologiya kafedrasi bitiruv malakaviy ishi sifatida taqdim etilgan. Kitobda balogʻat ilmi, ilmi bayon, maʼoniy, badiʼ kabi adabiyotshunoslikka oid tushunchalar tahlil etilgan. Shuningdek, lafziy, maʼnaviy va lafziy-maʼnaviy sanʼatlar hamda ularning asarga taʼsiri koʻrib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Balog’at ilmi: Balog’at ilmining mohiyati, nutq balog’ati va notiq balog’ati turlari, balog’at ilmining rivojlanishi va uning arab adabiyotida tutgan o’rni.
Ilmi bayon va ilmi ma'oniy: Arab balog’atidagi tashbih, majoz, istiora, kinoya kabi tushunchalar va ularning badiiy asardagi ahamiyati.
Ilmi badi': Aytiladigan gapni vaziyatga muvofiq ravishda bezash, goʻzal shaklga keltirish, nutqqa bezak beruvchi san'atlar, ularning oʻziga xos jihatlari, tasniflanishi, nutqning estetik funksiyasini oshirish, fikrni goʻzal va mazmunli ifodalash kabi masalalarni o`rganuvchi ilm.
Lafziy san'atlar: Lafziy san'atlarning mohiyati, tarsi', tajnis, raddul ajz minas sadr kabi turlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari va badiiy asardagi qo'llanilishi.
Ma'naviy san'atlar: Ma'naviy san'atlarning mohiyati, tavjih, iyhom, takidul madh bimo yashbahuz zam kabi turlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari va badiiy asardagi qo'llanilishi.
Lafziy-ma'naviy san'atlar: Lafziy va ma'naviy san'atlarning uyg'unligi, mutobaqani, haqiqiy taqobul, tadbij kabi turlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari va badiiy asardagi qo'llanilishi.
Ma'noga ta'sir qiluvchi ayblar: Mumtoz adabiyotda san'atlarni qo'llashda meyorga rioya qilmaslik oqibatida paydo bo'ladigan nuqsonlar, tanoqus, imtino, muxolifi urf kabi ayblar va ularning badiiy asarga ta'siri.