Ruboiyot

Ushbu matn Alisher Navoiyning "Ruboiyot" turkumidan namunalar bo'lib, unda insoniy his-tuyg'ular, hayot falsafasi, ishq-muhabbat mavzulari teran ifodalangan. Ruboiylarda dunyoviy tashvishlar, vafo, hijron, umid, o'kinch kabi holatlar tasvirlanadi. Shoirning o'ziga xos uslubi va poetik mahorati orqali ruboiylar o'quvchini o'yga toldiradi va ruhiy olamini boyitadi. Matnda sufiylik ta'limotiga oid qarashlar ham uchraydi. Ruboiylar Foniy taxallusi ostida keltirilgan.

Asosiy mavzular

  • Ishq va Muhabbat: Ruboiylarning ko'pchiligi ishq-muhabbat mavzusiga bag'ishlangan. Unda oshiqning iztiroblari, visolga intilishi, hijron azobi, sevgilining go'zalligi va unga bo'lgan sadoqat kabi tuyg'ular ifodalanadi. Ishq sufiylik ta'limotida ilohiy muhabbatga yo'l sifatida ham talqin etiladi.
  • Hayot falsafasi: Ruboiylarda hayotning o'tkinchiligi, dunyoning bevafo ekanligi, insonning umri qisqaligi haqida fikrlar bildiriladi. Shuningdek, yaxshilik va yomonlik, do'stlik va dushmanlik, aql va nafs kabi tushunchalar o'rtasidagi kurash tasvirlanadi. Insonni kamtarlikka, saxovatga va ezgulikka chaqiriladi.
  • Sufiylik: Matnda sufiylik ta'limotiga oid qarashlar ham uchraydi. Unda zohidlik, dunyodan voz kechish, ilohiy ishqqa intilish, nafsni tiyish kabi tushunchalar aks etgan. Sufiylar dunyoviy orzulardan voz kechib, faqat Allohga muhabbat qo'yishni targ'ib qiladilar. Ruboiylarda ilohiy ishqqa erishish yo'lidagi mashaqqatlar va uning natijasidagi huzur-halovat tasvirlanadi.
  • O'kinch va Armon: Ruboiylarda o'tgan kunlarga, amalga oshmagan orzularga nisbatan o'kinch va armon hissi ham ifodalanadi. Shoir umrning bekor o'tganidan, yaxshi imkoniyatlarni qo'ldan boy berganidan afsuslanadi. Bu tuyg'u insonning hayotdagi o'rnini anglashga va kelajak uchun to'g'ri yo'l tanlashga undaydi.