Ruboiyot
Ushbu kitob Umar Xayyom ruboiylarining to'plami bo'lib, unda hayot, muhabbat, o'lim, taqdir, insonning o'rni kabi falsafiy mavzular qamrab olingan. Ruboiylar orqali Xayyomning dunyoqarashi, insoniy his-tuyg'ularga munosabati aks etgan.
Asosiy mavzular
- Hayot va o'lim: Ruboiylarda hayotning qisqaligi, o'limning muqarrarligi, har bir lahzani qadrlash g'oyalari ilgari suriladi. Inson umri g'animat ekanligi, uni mazmunli o'tkazish zarurligi ta'kidlanadi.
- Muhabbat: Ishq-muhabbat mavzusi ruboiylarda o'ziga xos tarzda ifodalanadi. Insonning ma'naviy yuksalishi, hayot mazmunini anglashda muhabbatning ahamiyati ko'rsatiladi.
- Taqdir va erkin iroda: Ruboiylarda taqdirning hukmronligi, insonning hayot yo'li oldindan belgilab qo'yilgani haqidagi qarashlar bilan birga, insonning erkin irodasi, o'z taqdirini o'zi yaratishi mumkinligi g'oyalari ham mavjud.
- Din va dunyo: Ruboiylarda diniy aqidalar, rasm-rusumlar tanqid ostiga olinadi. Insonning aql-idroki, dunyoviy hayotga bo'lgan intilishi ulug'lanadi.
- Insonning o'rni: Ruboiylarda insonning koinotdagi o'rni, uning maqsadi haqidagi savollar o'rtaga tashlanadi. Insonning o'zligini anglash, hayotning ma'nosini topishga intilishi aks etadi.