The ideas of humanism in “paradise lost
Ushbu kitob ingliz tilidagi intonatsiyani o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda intonatsiyaning ta'rifi, vazifalari, turlari, komponentlari, ingliz va rus tillaridagi farqlari, shuningdek, intonatsiya standartlari, tonlar va intonatsion konturlar haqida ma'lumot berilgan. Kitobda intonatsiyaning nutqdagi ahamiyati, ma'noni ifodalashdagi roli va turli xil emotsiyalarni yetkazishdagi o'rni batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, unda intonatsiyani o'rganish usullari va ingliz tilida to'g'ri intonatsiya bilan gapirishning muhimligi ham ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Intonatsiyaning ta'rifi va ahamiyati: Intonatsiya nutqning melodik tuzilishi bo'lib, u tilning muhim elementlaridan biridir. U ma'noni ifodalash, emotsiyalarni yetkazish va so'zlashuv uslubini belgilashda muhim rol o'ynaydi. Ingliz tilida to'g'ri intonatsiya bilan gapirish tinglovchilarning tushunishini osonlashtiradi va muloqotning samaradorligini oshiradi.
- Intonatsiyaning vazifalari: Intonatsiya bir nechta muhim vazifalarni bajaradi, jumladan: 1) Gaplarni shakllantirish: Intonatsiya yordamida gaplar bir butunlikka birlashtiriladi. 2) Kommunikativ turlarni ajratish: Intonatsiya gapning turini (so'roq, buyruq, xabar va h.k.) aniqlashga yordam beradi. 3) Emotsiyalarni ifodalash: Intonatsiya orqali turli xil emotsiyalar (quvonch, hayrat, shubha va h.k.) ifodalanishi mumkin.
- Intonatsiya komponentlari: Intonatsiya bir nechta asosiy komponentlardan tashkil topgan: 1) Nutq ohangi: Nutqning balandligi, pastligi va o'zgarishi. 2) Pauzalar: Gapdagi to'xtalishlar. 3) Urg'u: So'zlarning urg'usi. 4) Ritmi: Stressed (urg'uli) va unstressed (urg'usiz) bo'g'inlar almashinuvi.
- Intonatsiya turlari: Kitobda intonatsiyaning asosiy ikki turi ko'rsatib o'tilgan: 1) Tushuvchi intonatsiya (Falling intonation): Odatda xabar berish, buyruq berish va aniq javob berish uchun ishlatiladi. 2) Ko'tariluvchi intonatsiya (Rising intonation): So'roq berish, shubha bildirish va taklif qilish uchun ishlatiladi.
- Ingliz va rus tillaridagi intonatsiya farqlari: Ingliz va rus tillarida intonatsiya qoidalari sezilarli darajada farq qiladi. Ingliz tilida urg'u va ohangning o'zgarishi rus tiliga nisbatan boshqacharoq ifodalanadi. Shu sababli, rus tilida so'zlashuvchilar ingliz tilida gapirganda intonatsiyaga alohida e'tibor berishlari kerak.
- Tonlar va intonatsion konturlar: Kitobda tonlar (static va kinetic) va intonatsion konturlar (IC) haqida ma'lumot berilgan. Tonlar nutqning melodik xususiyatlarini belgilaydi, intonatsion konturlar esa turli xil tonlar kombinatsiyasidan hosil bo'ladi.