🔍

O’zbek marosim-udumlarining etnohudidiy xususiyatlari

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi va Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat Vazirligi tomonidan nashrga tavsiya etilgan boʻlib, u Oʻzbekiston Davlat Sanʼat va Madaniyat Institutida tayyorlangan. Kitobda Oʻzbekistonning Qashqadaryo vohasida nikoh toʻylari, xususan, kelin salomlar, yor-yorlar, alla va boshqa marosim folkloriga oid janrlar, ularning tarixi, mazmuni, shakli va badiiy xususiyatlari, shuningdek, ijro etilishi hamda ularning oʻziga xos xususiyatlari ilmiy-tadqiqiy asosda oʻrganilgan. Kitobning «KIRISH» qismida oʻzbek xalq ogʻzaki ijodining ajdodlarimizdan meros boʻlib kelayotgan maʼnaviy boyligi, uning taraqqiyoti va ahamiyati, shuningdek, folklorshunoslikning bugungi kunda oʻziga xos jihatlari haqida soʻz boradi. «QASHQADARYO VOHASI OʻZBEK BESHIK TOʻYLARIGA XOS AYTIM, OLQISH VA QOʻSHIQLAR» qismida beshik toʻylari bilan bogʻliq urf-odatlar, marosimlar, ayniqsa ularda ijro etiladigan aytim, olqish va qoʻshiqlarning oʻziga xos jihatlari tahlil qilingan. «VOHANING SUNNAT (XATNA) TOʻYLAR FOLKLORI JANRLARI» qismida esa Oʻrta Osiyo xalqlarida, jumladan, Qashqadaryo vohasida oʻtkaziladigan sunnat toʻylarining oʻziga xos janrlari, ularning tarixi, mazmuni va ijro etilishi haqida atroflicha soʻz yuritilgan. «QASHQADARYO NIKOH TOʻYI FOLKLORI» qismida esa nikoh toʻylari, ularning bosqichlari, marosimlari, udumlari hamda ularda ijro etiladigan folklor janrlari, xususan, kelin salomlar, yor-yorlar, alla va boshqa lirik qoʻshiqlarning oʻziga xos xususiyatlari ilmiy-nazariy jihatdan tadqiq etilgan. Kitobning oxirida «Xulosa» qismi keltirilgan boʻlib, unda muallif tadqiqotning asosiy natijalarini umumlashtirgan. «Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati» esa muallifning ushbu mavzu boʻyicha olib borgan tadqiqotlari, adabiyotlar va manbalar bilan tanishib chiqish imkonini beradi. Kitob Oʻzbekiston Davlat Sanʼat va Madaniyat Instituti talabalari, shuningdek, folklorshunoslar, etnograf va ushbu muammoga qiziquvchilar uchun muhim manba boʻlib xizmat qiladi.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.7%

Customs and traditions of Uzbekistan

Ushbu kitob O'zbekistonning boy madaniyati va an'analariga bag'ishlangan bo'lib, mamlakatning mehmondo'stligi, urf-odatlari, to'ylari, milliy liboslari va oshxonasi kabi turli jihatlarini o'rganadi. Kitobda O'zbekistonning Buyuk Ipak yo'lidagi tarixiy ahamiyati, shaharlarning arxitekturasi, san'ati, musiqasi va festivallari haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, kitob O'zbekiston bozorlari va choyxonalari kabi madaniy hayotning muhim elementlarini ham yoritib beradi.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.2%

Nikoh to’ylarida urf bo’lgan norasmiy marosimlar

Ushbu maqola O'zbekistonda, xususan Zarafshon vohasida nikoh to'ylarida mavjud bo'lgan norasmiy marosimlarni o'rganadi. Muallif, to'y marosimlari oila va nikoh kabi ijtimoiy hodisa bo'lib, jamiyat rivojlanishi bilan o'zgarishini ta'kidlaydi. Maqolada XIX asr oxiri - XX asr boshlaridagi o'zbek an'anaviy to'y marosimlari, ularning tarixiy ildizlari va ijtimoiy-diniy urf-odatlar bilan bog'liqligi yoritilgan. Sovet davrida tarixning soxtalashtirilishi natijasida milliy oila va nikoh tadrijiyligining ilmiy tadqiqotdan chetda qolgani, ammo bugungi kunda Zarafshonda, jumladan nikoh to'ylarida o'zgarishlar va islohotlar amalga oshirilayotgani aytiladi. Nikoh marosimigacha bo'lgan "vecher"ning olib tashlanishi, qalin pulining kamayishi va to'y xarajatlarining qisqartirilishi kabi o'zgarishlar, shuningdek, "kelin navkar", "love story" kabi yangi, ko'proq Yevropa ta'siridan kirib kelgan norasmiy odatlar tahlil qilinadi. Muallif, to'y marosimlarining xalq turmush tarzi va ma'naviy madaniyatining muhim jihatlarini aks ettirishini, ularni ilmiy-etnografik nuqtai nazardan o'rganish muhimligini ta'kidlaydi. Maqolada, shuningdek, milliy qadriyatlarni saqlash va millatni rivojlantirishda oila va nikoh marosimlarining o'rni alohida qayd etiladi.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.1%

Unutish

Hikoya Sunnat muallimning qizining to'yi bilan boshlanadi. Kambag'al va boylarning to'ylari orasidagi farqlar, odamlarning turli xil munosabatlari tasvirlangan. Suxrob boboning savollari, Izzat bug'altirning o'tmish xotiralari va nikoh masalalari ko'tariladi. Farg'ona kanalidagi voqea, nikoh o'qishdagi qiyinchiliklar va otasining xotirasi hikoya qilinadi. Izzat bug'altirning oilaviy muammolari, farzandlarining taqdiri va o'zining nikohini eslay olmasligi kabi mavzular yoritiladi. Hikoya so'ngida Izzat bug'altir kampiri bilan kelin-kuyovga nikoh o'qilayotgan uyga boradi va u yerda xotini yig'layotganini ko'radi. Mulla Otabekning duosi bilan hikoya yakunlanadi.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.0%

An’analar va urf-odatlar

Ushbu kitob O'zbekiston xalqining an'analari, urf-odatlari va bayramlariga bag'ishlangan. Unda oilaviy marosimlardan tortib, milliy kiyimlarga, shuningdek, Navro'z va Ramazon hayiti kabi muhim bayramlarga oid ma'lumotlar keltirilgan. Kitob, shuningdek, beshik to'yi, sunnat to'yi, nikoh to'yi kabi muhim hayotiy voqealarni nishonlash usullarini ham o'z ichiga oladi. Kitobda o'zbek xalqining boy madaniy merosi va urf-odatlarining o'ziga xos xususiyatlari batafsil tasvirlangan.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.0%

Bir bor ekan… bir yoʻq ekan

Hikoya o'z o'g'lini yetti yot begonalar qo'lida to'y bo'layotganini ko'rib, bu adolatsizlikka chiday olmay, uni qutqarib qolishga urinayotgan otaning iztiroblari haqida. Asar qahramoni Masrur, o'z o'tmishi bilan yuzma-yuz keladi, xato va gunohlari uni ta'qib qila boshlaydi. U o'g'lini qutqarish orqali o'ziga tasalli topishga harakat qiladi, lekin bu yo'lda uni ko'plab sinovlar kutadi. Hikoya o'zbek xalqining to'y marosimlari, odamlarning o'zaro munosabatlari va insoniy qadriyatlar haqida hikoya qiladi.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.9%

Узбекской и мировой филологии

Ushbu kitob nemis tilini o'rganuvchilar uchun mo'ljallangan o'quv qo'llanma bo'lib, O'zbekistonning tarixi, madaniyati, san'ati, shuningdek, taniqli shaxslari, ekologik muammolari va Germaniya bilan aloqalari kabi mavzularni qamrab oladi. Qo'llanma turli matnlar, grammatik mashqlar va lug'atlarni o'z ichiga olgan. Kitob talabalarning nemis tilidagi so'z boyligini oshirish, o'qish, yozish va gapirish ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.8%

Хоразм воҳаси ўзбеклари тўй маросимларининг трансформациялашув жараёнлари

Ushbu maqola Xorazm vohasi o'zbeklari to'y marosimlarining transformatsiyalashuv jarayonlarini, ya'ni bu marosimlarning tarixiy rivojlanish bosqichlarini, ulardagi o'zgarishlarni va zamonaviy ko'rinishlarini tahlil qiladi. Muallif Marosimlar har bir hududning iqlimi, tabiati va aholining o'ziga xos xarakteri, ahloqiy-huquqiy qarashlaridan kelib chiqqan holda shakllanishini ta'kidlaydi. Xorazm vohasi aholisining marosimlari, jumladan, farzand tug'ilishi, o'smirlik davri, balog'at yoshi, nikoh to'yi, shuningdek, yosh bilan bog'liq turli marosimlar haqida so'z yuritiladi. Maqolada nikoh to'yining dastlab sovchilikdan boshlanishi, undagi marosimlarning bosqichma-bosqich o'tishi, kelin va kuyovga baxt tilash, shirinliklar tarqatish kabi an'analar bayon etilgan. Shuningdek, "non yopar", "rapida go'ydi", "ko'rpa yiyma", "yigit yeg'nar", "xina yoqar" kabi marosimlar tasvirlangan. Qizning otasining rozi bo'lishi, kelinga to'lanadigan qalin, sarpolar haqida ham ma'lumot beriladi. Maqola zamonaviy davrda to'ylar ijtimoiy hayotda o'ziga xos rol o'ynashini, ammo ba'zi kimsalar tomonidan Yevropa to'ylariga ko'r-ko'rona taqlid qilinishi va buning natijasida ma'naviy tubanlik yuzaga kelayotganini ta'kidlaydi. Mustaqillik tufayli to'ylarning milliy o'zaniga qaytganligi, yosh avlodni tarbiyalashda, milliy ma'naviy merosga hurmat va vatanparvarlik g'oyalarini targ'ib qilishda marosimlarning o'rni muhimligini ta'kidlaydi.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.6%