🔍

Отсизлик мақоми

Ushbu maqola Alisher Navoiy ijodini, xususan uning "G'aroyib us-sig'ar" devonidagi "Zihī, har lahnī bulbul savtinıng zotıngğa isbotë" deb nomlanuvchi ғазалини tahlil qiladi. Maqolada "ot" (ism, shon-sharaf) tushunchasining ma'naviy-ruhiy mukammallik yo'lidagi o'rni, shuningdek, "otsizlik maqomi" tushunchasining mohiyati, ya'ni shaxsning o'zligini anglash va dunyoviy nom-u shon-sharafdan voz kechish orqali erishiladigan oliy maqom qamrab olingan. Navoiyning "Farhod va Shirin" dostonidagi va "Lison ut-tayr" dagi hikoyatlar orqali "otsizlik maqomi"ning ahamiyati ochib berilgan. Shaxsning nom va shon-sharafdan voz kechishi bilan haqiqiy o'zlikni topishi va ma'naviy yuksalishga erishishi ta'kidlanadi.

🔑 Kalit soʻz🎯 71.6%

Unutilgan nay navosi

Hikoya muhojirlikda o'z ildizlaridan uzoqlashgan, lekin o'zbekistonni sog'ingan va o'z xotiralarida o'tmishga qaytishga intilgan insonning ichki kechinmalarini ochib beradi. Nay sadolari qahramonning bolaligi, yoshligi, sevgi va ayriliqlari bilan bog'liq xotiralarini uyg'otadi. U yurtga qaytib, o'zligini tiklashga urinadi, lekin o'zgarishlar uni umidsizlikka soladi. Oxir-oqibat, qahramon o'z yurtiga tashlab, o'zida yangragan nay sadolarini anglab yetadi.

🔑 Kalit soʻz🎯 71.2%

Undalma murojaat shakllarining bir ko’rinishi sifatida

Maqola undalma murojaat shakllarining bir ko'rinishi sifatida o'rganadi. Undalmalar gap bo'laklari mazmunini muayyanlashtirishga xizmat qiladi. Undalmalar tilshunosligimizda ko'pgina olimlar tomonidan o'rganildi. A. Fitrat “Nahv”(Sintaksis) asarida undashli gaplarni ajratadi va ularga ta'rif beradi. Shuningdek, boshqa olimlar ham undalmalar haqida fikrlar bildirishgan. Undalmalar shaxsni yoki predmetni ifodalashi mumkin. Nutqimizda shunday gaplar borki, ularning asosi undalmalarga borib taqaladi. Undalmalar so'z, so'z birikmasi va gap shaklida ifodalanishi mumkin. Undalmalar haqidagi nazariyalardan ma'lumki, gap boshida keluvchi undalmalar kuchli his-hayajon bilan ayliladi va ulardan keyin undov belgisi qo'yiladi. Kesimlik ko'rsatgichlari, nisbiy tugal fikrga ega bo'lishlik va ohang gap uchun muhim belgilar sanaladi. Til doimo o'zgarishda va taraqqiyotda bo'ladi. Tilimiz rivojlanib borar ekan uning ochilmagan qirralari ochilib, yangiliklar ko'payib boraveradi. Kuzatishlarimiz shuni ko'rsatdiki, tilimizda gap shaklida keluvchi undalmalar emas, balki undalmaga, undalma vazifasida keladigan so'zlarga mazmunan yaqin qo'llaniluvchi gaplar bor.

🔑 Kalit soʻz🎯 70.5%