Ushbu kitob Qarshi vohasining qadimiy tarixi va madaniyatini, xususan, Yerqo'rg'on shahrining arxeologik yodgorligini o'rganishga bag'ishlangan. Unda Yerqo'rg'onning tashkil topishi, rivojlanishi, vayron bo'lishi, shuningdek, uning me'moriy inshootlari va madaniy merosi haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Maqolada XX asrda Ustrushona hududida ko‘chmanchi chorvadorlar tarixini o‘rganilishi haqida so‘z boradi. M.M.Dyakonovning fikriga zid ravishda, arxeologik izlanishlar Ustrushonada ko‘chmanchilar bilan bog‘liq ko‘plab yodgorliklar borligini ko‘rsatdi. Maqolada hududdagi qo‘rg‘onlar, ularning tuzilishi, joylashuvi va arxeologik topilmalar tahlil qilinadi. Shuningdek, turli tadqiqotchilarning qo‘rg‘onlarni o‘rganishga oid fikrlari va xulosalari keltirilgan. Ustrushonadagi ko‘chmanchilar madaniyatini o‘rganishning bosqichlari ko‘rsatib o‘tilgan.
Ushbu kitob O'zbekistonning arxitektura merosiga bag'ishlangan bo'lib, unda Qovunchi tepa arxeologik yodgorligining tarixi, shaharsozlik xususiyatlari va arxitekturaviy rekonstruktsiyasi masalalari ko'rib chiqilgan. Kitobda yodgorlikning kelib chiqishi, rivojlanish bosqichlari, madaniy aloqalari va hozirgi holati tahlil etilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Shimoliy Farg'ona hududida joylashgan arxeologik yodgorliklarda olib borilgan tadqiqotlar va ularning natijalari haqida batafsil ma'lumot beradi. Ishda ushbu hududning qadimiy tarixi, madaniyati, shaharsozlik an'analari, hunarmandchilik rivojlanganligi va shu kabi mavzular o'rganilgan. Jumladan, Dahyakota, Bibiona, Munchoqtepa, Mug'tepa, Axsikent kabi qadimiy manzilgohlar, ularda olib borilgan arxeologik qazishmalar va topilgan moddiy-madaniy yodgorliklar haqida keng tahlil qilingan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston arxeologiyasining qadimgi davrlaridan tortib to hozirgi kunga qadar boʻlgan rivojlanish bosqichlari va ularda namoyon boʻlgan madaniy-maʼrifiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayotning oʻziga xos xususiyatlarini ochib beradi. Kitobda paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza, temir davrlari, shuningdek, Oʻrta Osiyo va Oʻzbekiston hududidagi qadimgi shaharsozlik, madaniyat va arxeologik yodgorliklarni oʻrganish uslublari batafsil yoritilgan. Shuningdek, Oʻrta Osiyo va Oʻzbekiston hududidagi turli davrlarga oid madaniy merosning jahon sivilizatsiyasi rivojlanishidagi oʻrni ham tahlil qilingan.
Ushbu kitob arxeologiya fanini o'rganish uchun qo'llanma bo'lib, O'zbekiston tarixi va madaniyatini qadimgi davrlardan to ilk temir davrigacha o'z ichiga oladi. Qo'llanmada arxeologiya fanining vazifalari, tarixiy fanlar bilan aloqasi, O'rta Osiyo arxeologiyasining davrlari, qadimgi davlatlar va ularning madaniyati haqida ma'lumotlar berilgan.
Ushbu kitob O'rta Osiyo arxeologiyasi va tarixiga bag'ishlangan bo'lib, qadimgi davrlardan tortib to o'rta asrlargacha bo'lgan davrlarni o'z ichiga oladi. Kitobda paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza va temir davrlari, shuningdek o'rta asrlar davri, jumladan, shahar madaniyati, dehqonchilik, hunarmandchilik, savdo-sotiq, diniy e'tiqodlar, me'morchilik va san'atning rivojlanishi atroflicha yoritilgan. Kitobda O'zbekiston hududida topilgan ko'plab arxeologik yodgorliklar, jumladan, Sopollitepa, Jarqo'ton, Zamonbobo, Tozabog'yob, Amirobod, Kuchuktepa, Afrosiyob, Varaxsha, Panjikent, Chust va boshqa ko'plab manzilgohlar va ulardagi topilmalar haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, kitobda arxeologik tadqiqot uslubiyatlari, qadimgi davr odamlarining hayoti, turmush tarzi, ijtimoiy-siyosiy va madaniy rivojlanish bosqichlari hamda ularning o'ziga xos xususiyatlari atroflicha tahlil qilingan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Arxeologiya» fanining bakalavriat yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan ma'ruza matnlarini o'z ichiga oladi. Unda arxeologiya fanining predmeti, vazifalari, O'rta Osiyo arxeologiyasining rivojlanish bosqichlari, qadimgi tosh davridan to rivojlangan o'rta asrlargacha bo'lgan davr arxeologiyasi yoritilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Guliston davlat universiteti talabalari uchun "Arxeologiya" fanidan o'quv-uslubiy majmua sifatida tavsiya etilgan. Majmua arxeologiya fanining asosiy tushunchalari, davrlari, yodgorliklari va O'rta Osiyo hududidagi arxeologik topilmalarni o'rganishga bag'ishlangan. Kitob talabalarga fanni o'zlashtirishda yordam beradi va arxeologik tadqiqotlar olib borish ko'nikmalarini shakllantiradi.
Maqola Shimoliy-G'arbiy Ustrushonaning qadimgi sug'orma dehqonchilik madaniyatining arxeologik manbalarda aks etishiga bag'ishlangan. Unda Ustrushonaning markaziy qismida o'troq hayot va sug'orma dehqonchilik qadimdan rivojlanganligi, yirik shaharlar mavjudligi, xususan, Kiropol shahri o'rnashganligi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, Sangzor va Zominsuv daryolari vodiysi, ularning geografik xususiyatlari, tuproq tarkibi va agroirrigatsiya qatlamlari haqida so'z boradi. Xususan, Qaliatepa sug'orma dehqonchilik mavzeyida ilk irrigatsiya tizimlarining paydo bo'lish davri taxmin qilinadi. Xontepa va Sag'anaqtepa qishloq makonlari bilan bog'liq madaniy mavze eng qadimgi sug'orma dehqonchilik vohasi sifatida tilga olinadi. Maqolada irrigatsiya tizimlarining rivojlanishi, aholi manzilgohlarining joylashuvi va dehqonchilikning uzviy davomiyligi masalalari ko'rib chiqiladi.