Korpus texnologiyalari (COCA) talabalarning yozuv kompetensiyasini takomillashtirishda autentik materiallar manbayi sifatida (ingliz tili misolida)
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ingliz tilini o‘qitishda filologiya yo‘nalishi talabalarda korpus lingvistik kompetentligini rivojlantirish texnologiyasi
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Sultonova Munojat Yunusovna tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda ingliz tilini o'qitishda filologiya yo'nalishi talabalarida korpus lingvistik kompetentligini rivojlantirish texnologiyasini takomillashtirishga bag'ishlangan ilmiy izlanishlar tahlil qilingan. Tadqiqotda korpus lingvistikasining nazariy va amaliy jihatlari, uni o'qitish jarayoniga tatbiq etishning samaradorligi, talabalar til kompetensiyasini rivojlantirishdagi ahamiyati, mavjud qiyinchiliklar va ularning yechimlari atroflicha o'rganilgan.
Хусусий корпусларни тузишда алоҳида матн устида ишлаш йўллари
Ushbu maqola O'zbekiston Milliy korpusini yaratishda A.Qodiriyning "O'tgan kunlar" asari misolida kichik, xususiy korpuslarni tuzishning nazariy va amaliy jihatlarini o'rganadi. Maqolada elektron lug'atlarning ishlash prinsiplari, matnni lingvistik jihatdan tahlil qilish, kodlashtirish va lemmatizatsiya kabi bosqichlar tushuntiriladi. Xususan, so'zlarni kodlashtirish, ularning ma'lumotlar bazasiga joylashtirilishi, leksik-semantik xususiyatlarini aniqlash va bu jarayonning matematik (kompyuter) tiliga o'tkazilishi batafsil yoritilgan. Shuningdek, maqolada milliy korpusni yaratishdan avval xususiy korpuslarni shakllantirish muhimligi ta'kidlangan. Ushbu tadqiqot o'zbek tilshunosligi uchun dolzarb bo'lgan elektron korpuslar yaratish ishiga hissa qo'shadi.
Abdulla qahhorning “O‘g‘ri” hikoyasiga oid matn korpusini yaratish
Ushbu kitob Oʻzbek tilining lugʻat boyligini oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, unda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi, Qarshi Davlat Universiteti, Filologiya Fakulteti, Oʻzbek Tilshunosligi Kafedrasi tomonidan tayyorlangan dissertatsiya asosida Abdulla Qahhorning “Oʻgʻri” hikoyasi matn korpusini yaratish mavzusida yozilgan malakaviy ishning matni keltirilgan. Kitobda korpus lingvistikasining nazariy asoslari, Oʻzbek tilining mualliflik korpusini tuzishning lingvistik asoslari, Abdulla Qahhor asarlari korpusi interfeysining oʻziga xos xususiyatlari hamda morfologik teglash va lingvistik modellashtirish yoʻllari batafsil yoritilgan.
O‘zbek va ingliz tillaridagi aforizmlar pragmatik xususiyati hamda ularning korpusda berilishining tamoyillari
Ushbu dissertatsiya avtoreferati o‘zbek va ingliz tillaridagi aforizmlarning pragmatik xususiyatlari va ularning korpusda berilish tamoyillarini o‘rganadi. Tadqiqotda aforizmlarning lingvistik va madaniy xususiyatlari tahlil qilinib, ularning ta’limiy va lingvistik jihatlari ochib berilgan. Turli korpuslardan foydalanib, aforizmlarni lug‘atlarda va elektron platformalarda joylashtirish bo‘yicha tavsiyalar beriladi. Tadqiqotning natijalari O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining til siyosatiga oid qarorlari va ilmiy-texnik dasturlari bilan uyg‘unlashgan holda olib borilgan.
O’quv tajriba xo’jaligi sharoitida kombinasiyalashgan tuproqqa ishlov berish mashinasining korpuslarini takomillashtirish
Ushbu kitob qishloq xo'jaligi uchun tuproqqa ishlov berish texnologiyalari va texnik vositalarining rivojlanish tendensiyalarini o'rganadi. Unda tuproqqa ishlov berish usullari, mashinalar konstruksiyalari va ularning samaradorligi tahlil qilinadi. Kitobda kombinatsiyalashgan agregatlarning ahamiyati, tuzilishi va qo'llanilishi masalalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, paxta dalalarini ekishga tayyorlash, pushtalar hosil qilish va tuproqni yumshatish kabi agrotexnik tadbirlarning iqtisodiy jihatlari ham ko'rib chiqiladi.
O‘zbek tilining internet axborot matnlari korpusini shakllantirishning nazariy va amaliy asoslari
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbek tilining internet axborot matnlari korpusini shakllantirishning nazariy va amaliy asoslariga bag'ishlangan bo'lib, unda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida B2019.3.PhD/Fil1018 raqami bilan roʻyxatga olingan dissertatsiya tadqiqotining asosiy ilmiy natijalari va xulosalari keltirilgan. Tadqiqotda Oʻzbek tilining internet axborot matnlari korpusini yaratishning nazariy va amaliy asoslari ishlab chiqilgan, korpusda matnlarni lingvistik annotatsiyalashning o'ziga xos tamoyillari aniqlangan va Oʻzbek tili elektron axborot matnlari korpusi yaratilgan.
O‘zbek lingvistik korpusini yaratish tajribasidan (konkordans, tokenayzer, lemmatayzer, razmetkalash dasturlari asosida)
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-oktyabrdagi PF-6084-sonli farmoni bilan tasdiqlangan "2020-2030-yillarda oʻzbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi" doirasida oʻzbek tili milliy korpusini yaratish va undan foydalanish uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqishga bagʻishlangan. Tadqiqotda Oʻzbek tilining milliy korpusini yaratish jarayonining nazariy va amaliy jihatlari, uning tarkibiy qismlari, jumladan, konkordans, tokenayzer, lemmatayzer, razmetkalash dasturlari va ularning qoʻllanilishi batafsil yoritilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Alisher Navoiy nomidagi Tilshunoslik instituti, Samarqand davlat universiteti va Toshkent axborot texnologiyalari universiteti kabi ilmiy-tadqiqot muassasalarida, shuningdek, xalqaro va respublika ilmiy-amaliy konferensiyalarda aprobatsiyadan oʻtkazilgan va chop etilgan.
Таъбирномаларнинг яратилиш сабаблари
Kitob ilmiy-amaliy konferensiya materiallaridan iborat bo'lib, unda ilm-fan va innovatsiya masalalari ko'rib chiqilgan. Unda turli ilmiy maqolalar va tadqiqotlar jamlangan.
O‘zbek tili milliy korpusi uchun ilmiy-texnik matnlar bazasini yaratish
Ushbu dissertatsiya oʻzbek tilining milliy korpusi uchun ilmiy-texnik matnlar bazasini yaratishning nazariy va dasturiy asoslarini ishlab chiqish, ilmiy-texnik matnlardagi leksik birliklarni lingvistik teglash va oʻzbek tilidagi ilmiy-texnik matnlar bazasini tasniflashga bag'ishlangan. Tadqiqotda korpus lingvistikasining nazariy va metodologik asoslari, zamonaviy kompyuter-texnologik yondashuvlar, ilmiy-texnik matnlarni teglash usullari va dasturiy ta'minoti, shuningdek, matnlarni tahlil qilishning oʻziga xos jihatlari yoritilgan. Tadqiqot natijalari ilmiy-amaliy jihatdan muhim hisoblanadi va oʻzbek tilining milliy korpusini boyitishga, tilni oʻrganish va oʻqitish jarayonini takomillashtirishga hissa qoʻshadi.