Folklorlíq ámeliyat
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog‘iston folkloristikasiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda qoraqalpoq xalq eposlaridagi mifologik obrazlar va ularning ahamiyati o‘rganiladi. Kitobda qoraqalpoq folklorining o‘ziga xos xususiyatlari, mif va ertaklarning o‘rni, arxaik qatlamlarning ahamiyati, qahramonlik eposlaridagi obrazlar, ularning genezisi, funksiyalari va transformatsiyalari tahlil etiladi. Tadqiqotda “Sha’ryar”, “Mun’li’q-Zarli’q” va boshqa qoraqalpoq dostonlari misolida arxaik obrazlarning badiiy xususiyatlari va xalq og‘zaki ijodidagi o‘rni yoritiladi.
Ushbu kitob o'zbek folklorining turli janrlarini, ularning o'ziga xos xususiyatlarini va tadqiqot tarixini o'rganishga bag'ishlangan. Unda folklorning genezisi, janrlari va ularning tasnifi, dostonlar, ertaklar, qo'shiqlar, latifalar kabi asosiy shakllari ko'rib chiqiladi. Bundan tashqari, folklorning milliy madaniyat va qadriyatlardagi o'rni, istiqlol davridagi o'zgarishlar ham tahlil etiladi.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida yaratilgan bo'lib, unda og'zaki ijod namunalari, folklor janrlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari, kelib chiqishi va rivojlanish bosqichlari haqida ma'lumotlar berilgan. Kitob talabalarga folklorning nazariy asoslarini o'rgatish, folklor asarlarini tahlil qilish ko'nikmalarini shakllantirish va folklorga oid bilimlarini kengaytirishga qaratilgan. Shuningdek, kitobda turli xalqlar folklori va ularning o'zaro aloqalari ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob O'zbekiston Davlat Konservatoriyasi Musiqiy Sharqshunoslik kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Notalashtirish fanidan kurs ishi"dir. Unda 2010-yilda Chinoz tumaniga uyushtirilgan folklor ekspeditsiyasi haqida ma'lumot beriladi. Kitob folklorning mohiyati, xalq og'zaki ijodining ahamiyati, Chinoz tumanidagi folklor ekspeditsiyasining maqsadi va natijalari haqida ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan "Barkamol avlod" Respublika bolalar badiiy ijodiyot markazi uchun "Folklor" to'garagi a'zolari uchun o'quv qo'llanma sifatida ishlab chiqilgan. Qo'llanma folklorning mohiyati, ahamiyati, janrlari, qo'shiqlar, raqslar, cholg'u asboblari va ularni o'rgatish metodikasiga bag'ishlangan. Kitobda folklor to'garaklari uchun davlat talablari, mashg'ulotlar mavzulari va foydali adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi va Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat Vazirligi tomonidan nashrga tavsiya etilgan boʻlib, u Oʻzbekiston Davlat Sanʼat va Madaniyat Institutida tayyorlangan. Kitobda Oʻzbekistonning Qashqadaryo vohasida nikoh toʻylari, xususan, kelin salomlar, yor-yorlar, alla va boshqa marosim folkloriga oid janrlar, ularning tarixi, mazmuni, shakli va badiiy xususiyatlari, shuningdek, ijro etilishi hamda ularning oʻziga xos xususiyatlari ilmiy-tadqiqiy asosda oʻrganilgan. Kitobning «KIRISH» qismida oʻzbek xalq ogʻzaki ijodining ajdodlarimizdan meros boʻlib kelayotgan maʼnaviy boyligi, uning taraqqiyoti va ahamiyati, shuningdek, folklorshunoslikning bugungi kunda oʻziga xos jihatlari haqida soʻz boradi. «QASHQADARYO VOHASI OʻZBEK BESHIK TOʻYLARIGA XOS AYTIM, OLQISH VA QOʻSHIQLAR» qismida beshik toʻylari bilan bogʻliq urf-odatlar, marosimlar, ayniqsa ularda ijro etiladigan aytim, olqish va qoʻshiqlarning oʻziga xos jihatlari tahlil qilingan. «VOHANING SUNNAT (XATNA) TOʻYLAR FOLKLORI JANRLARI» qismida esa Oʻrta Osiyo xalqlarida, jumladan, Qashqadaryo vohasida oʻtkaziladigan sunnat toʻylarining oʻziga xos janrlari, ularning tarixi, mazmuni va ijro etilishi haqida atroflicha soʻz yuritilgan. «QASHQADARYO NIKOH TOʻYI FOLKLORI» qismida esa nikoh toʻylari, ularning bosqichlari, marosimlari, udumlari hamda ularda ijro etiladigan folklor janrlari, xususan, kelin salomlar, yor-yorlar, alla va boshqa lirik qoʻshiqlarning oʻziga xos xususiyatlari ilmiy-nazariy jihatdan tadqiq etilgan. Kitobning oxirida «Xulosa» qismi keltirilgan boʻlib, unda muallif tadqiqotning asosiy natijalarini umumlashtirgan. «Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati» esa muallifning ushbu mavzu boʻyicha olib borgan tadqiqotlari, adabiyotlar va manbalar bilan tanishib chiqish imkonini beradi. Kitob Oʻzbekiston Davlat Sanʼat va Madaniyat Instituti talabalari, shuningdek, folklorshunoslar, etnograf va ushbu muammoga qiziquvchilar uchun muhim manba boʻlib xizmat qiladi.
Ushbu sahifalar to'plami turkiy xalqlar, jumladan, qozoq va o'zbek xalq og'zaki ijodiyoti namunalarini o'z ichiga oladi. Unda fol'klorshunoslik tarixiga oid ma'lumotlar, turli janrlarning o'ziga xos xususiyatlari, ularning tasnifi, xalq hayoti va urf-odatlari bilan bog'liqligi ko'rsatilgan. Qo'llanma filologiya yo'nalishi talabalari va adabiyotshunos mutaxassislar uchun mo'ljallangan.
Ushbu kitob O'zbekiston xalq og'zaki ijodi, xususan qoraqalpoq folklorining yosh avlodning aqliy rivojlanishidagi ahamiyatiga bag'ishlangan. Unda folklorning ta'limiy-tarbiyaviy roli, janrlari (ertaklar, maqollar, topishmoqlar, dostonlar) va ularning o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilinadi.
Ushbu qo'llanma "Folklor" to'garagi a'zolari uchun mo'ljallangan bo'lib, xalq og'zaki ijodi, folklor qo'shiqlari, raqslari va ularning uslubiy xususiyatlariga bag'ishlangan. Qo'llanma o'zbek folklorining xilma-xilligi, janrlari va namoyandalari haqida ma'lumot beradi, shuningdek, yoshlarni milliy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalashga qaratilgan.