Hayrat
Kitob Nurjahon Avazovaning "Hayrat" nomli she'riy to'plami bo'lib, unda insoniy tuyg'ular, muhabbat, tabiat, hayot mazmuni va falsafasi kabi mavzular qalamga olingan.
Kitob Nurjahon Avazovaning "Hayrat" nomli she'riy to'plami bo'lib, unda insoniy tuyg'ular, muhabbat, tabiat, hayot mazmuni va falsafasi kabi mavzular qalamga olingan.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu kitob Alisher Navoiyning «Hayrat ul-abror» asarining ixchamlashtirilgan nasriy bayonidir. Unda Navoiyning hayoti, dunyoning xosiyati va insoniy tuyg'ular haqida fikr yuritiladi. Asarda ma'rifatli, adolatli va saxovatli insoniy fazilatlar, jumladan, imon, savlat, halollik, vafodorlik, mehr-shafqat kabi mavzular keng yoritilgan. Kitobda shoirning oʻzbek tilida yozgan toʻqqizta asari, jumladan, «Xamsa»ning beshta dostoni, shuningdek, «Devoni Gʻaribiy», «Nasoyim ul-muhabbat» kabi asarlarining mazmunidan ham foydalanilgan.
Ushbu dissertatsiya Eshqobil Shukur ijodiyoti asosida «hayrat» kategoriyasining nazariy-amaliy mohiyati, uning binarlik tabiati va zamonaviy oʻzbek sheʼriyatida oʻrni hamda shu kategoriyaning badiiy-estetik tadrijini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda «hayrat» tushunchasining falsafiy-retseptiv, badiiy-retseptiv mohiyati va uning binarlik tabiati sharq-islom falsafasi va adabiyotshunoslik, jahon, oʻzbek klassik va zamonaviy sheʼriyati misolida oʻrganilgan.
Farididdin Attorning "Mantiqut-tayr" asari tasavvufiy adabiyotning yorqin namunasi boʻlib, unda insonning maʼnaviy kamoloti, Allohga yetishish yoʻllari turli hikoyatlar, masallar va sufiylarning hayoti orqali ifodalanadi. Asarda qushlar orqali inson nafsi, uning illatlari va toʻsiqlari ramziy tarzda koʻrsatiladi. Asarning asosiy maqsadi insonni oʻz nafsini tanishga, kamolot sari intilishga undashdir.
Asarda bir yigitning turmush qurish arafasida bo'lgan voqeasi tasvirlangan. Yigit bo'lajak xotinining uyiga sovchilikka boradi, lekin odatdagidan farqli ravishda, to'y haqida gap ochmaydi. Uning sirli xatti-harakatlari, jumladan, qizning qo'lidan ushlab xonaga tortishi, qizning ota-onasini hayratga soladi. Yigitning har bir harakati "gap bor, keyin xursand bo'lasiz" degan sirli ibora bilan yakunlanadi. U gazlama do'konida molni o'g'irlashga urinadi, tramvayda konduktorni aldab pul yig'adigan sumkasini oladi va hatto qamoqdan ham shu uslubda qochib ketadi. Asar yigitning g'alati va kutilmagan xatti-harakatlari bilan bog'liq.
Alisher Navoiyning "Hayrat ul-Abror" dostoni falsafiy-didaktik asar boʻlib, unda insonni ulugʻlash, xalq baxt-saodati uchun kurashish gʻoyalari ilgari suriladi. Asarda adolat, insonparvarlik, mehnatsevarlik, saxovat, ishq va muhabbat kabi insoniy fazilatlar madh etiladi, shuningdek, feodal zulm, talonchilik, jaholat kabi illatlar tanqid qilinadi.
Китобда XIX асрнинг охири ва ХХ асрнинг бошларида Тожикистон адабиётининг тарихи, хусусиятлари, вакиллари ва эҷодий мероси кенг ёритилган. Асосий эътибор адабиёти маорифпарварӣ (жадидия), унинг шаклланиш ва ривожланиш тамойилларига қаратилган.
Alisher Navoiyning “Hayrat ul-Abror” asari hikmatli so‘zlar, pand-nasihatlar, adolat, saxovat, vafo, ilm, odob kabi insoniy fazilatlar haqida qissalar va hikoyatlar orqali so‘z yuritadi.
Ushbu matnda Alisher Navoiyning Hayrat ul-Abror asaridan nasriy bayonlar keltirilgan. Asarda ishq, ilm, adolat, saxovat, tavba kabi mavzularga murojaat qilinadi. Asar davomida turli hikoyatlar, nasihatlar va pand-nasihatlar orqali o‘quvchiga ma’naviy saboq berish maqsad qilingan.