Ushbu kitob oksazol birikmasining tuzilishi, elektron xususiyatlari, olinish usullari, kimyoviy reaksiyalari va ishlatilishiga bag'ishlangan. Kitobda geterohalqali birikmalar haqida umumiy ma'lumotlar berilib, oksazolning xossalari va reaksiyalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, oksazol hosilalarining tibbiyot va sintetik kimyoda qo'llanilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu kitobda biologik faol geterohalkali birikmalar, xususan besh a'zoli geterohalqalar haqida ma'lumot berilgan. Unda geterohalqalarning ahamiyati, tuzilishi, kimyoviy xossalari, metabolizmdagi ishtiroki, dorivor moddalar sifatidagi qo'llanilishi, klassifikasiyasi, olinish usullari va reaksiyalari batafsil yoritilgan.
Ushbu kitob geterotsiklik birikmalarga bag'ishlangan bo'lib, ularning sintezi, xossalari va qo'llanilishiga oid laboratoriya ishlarini o'z ichiga oladi. Unda, shuningdek, bir qator geterotsiklik birikmalarning, masalan, xinolin, izoxinolin, akridin va purin hosilalarining texnologik xaritalari keltirilgan.
Ushbu maqolada p-ferrotsenilfenoldan foydalanib, ferrosenning ayrim azot saqlovchi birikmalarini olish va ularning xossalari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Maqolada metallotsenlar kimyosi, xususan, Germaniya, AQSH, Rossiya, Gruziya, Belorussiya va O'zbekistonda olib borilgan tadqiqotlar haqida so'z boradi. Ferrosen asosida turli xususiyatlarga ega birikmalar olish imkoniyatlari muhokama qilinadi. Ferrosenning karbonilli birikmalari bilan reaksiyalari, xususan, 1-ferrotsenil-1,3-pentandion olish usullari ko'rsatilgan. Shuningdek, 5-ferrotsenil-3-etiloksazol sintezi va uning xossalari haqida ma'lumot berilgan. p-nitrofenildiazoniy tuzini ferrosenga ta'sir ettirib, n-nitrofenilferrotsen olish jarayoni tahlil qilinadi.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi (PhD) avtoreferatida o'simlik moddalari kimyosi instituti doirasida olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari, xususan, 6-H(almashingan)-benzoksazolin-2-onlar (tionlar)ning sintezi va kimyoviy o'zgarishlari hamda biologik faolligi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqotda zamonaviy organik sintez usullari, jumladan, 1,3-bipolyar siklobirikish, «klik kimyo», sianetillash kabi usullar qo'llanilib, yangi birikmalar olingan. Olingan birikmalarning tuzilishi zamonaviy spektroskopik usullar (IQ, ¹H va ¹³C YaMR, mass-spektrometriya, RTT) yordamida aniqlangan va ularning o'stiruvchanlik, ingibitorlik hamda sitotoksik faollik kabi biologik xossalari tekshirilgan. Tadqiqot natijalari O'zbekiston Respublikasi Prezidentining farmon va qarorlarida belgilangan vazifalar hamda fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga mos holda bajarilgan.
Ushbu dissertatsiya 3d-metallarning 1,3,4-oksadiazol hosilalari bilan gomo- va geterometalli kompleks birikmalarini sintez qilish, ularning tuzilishi, xossalari va biologik faolligini oʻrganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda 27 ta yangi gomo- va 12 ta geterometalli kompleks birikmalari sintez qilingan. Komplekslarning fizik-kimyoviy, termik va antioksidantlik xossalari o'rganilgan. Shuningdek, 2-karboksimetiltio-5-fenil-1,3,4-oksadiazol va uning metallokomplekslarining biokorroziyaga qarshi ingibitorlik xususiyati aniqlangan va amaliyotga tavsiya etilgan.
Ushbu kitob organik kimyo asoslarini, jumladan, uglevodorodlar va ularning hosilalari, karbonil birikmalari, oksikislotalar, aminokislotalar, heterohalqali birikmalar, uglevodlar, lipidlar kabi mavzularni o'z ichiga olgan. Har bir mavzu nazariy qismini tushuntirish bilan bir qatorda, laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish uchun batafsil ko'rsatmalar hamda savollar bilan boyitilgan. Kitobning oxirida esa kimyoviy birikmalarning tuzilishi, nomlanishi, xossalari va reaksiyalari haqida ma'lumot beradigan nazariy savollar va testlar joylashtirilgan. Mustaqil ta'lim uchun materiallar va tavsiya etilgan adabiyotlar ham keltirilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Namangan muhandislik-qurilish instituti tomonidan tayyorlangan ushbu «Organik kimyo» fani bo‘yicha o‘quv dasturi zamonaviy organik kimyo fanini, uning rivojlanish tarixini, organik moddalar tuzilishi nazariyasini, alkanlar, alkenlar, alkinlar, alkadiyenlar, sikloalkanlar, aromatik uglevodorodlar, uglevodorodlarning galogenli hosilalari, spirtlar, oddiy efirlar, karbon kislotalar, ularning hosilalari, oksobirikmalar, nitro-, amino-, diazo- va azobirikmalar, uglevodorodlar sinflari va ularning xossalari kabi keng qamrovli mavzularni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, kitobda organik birikmalarni ajratib olish va tozalash usullari, organik moddalar sifatini aniqlash va kimyoviy laboratoriyada ishlash qoidalari ham o‘z aksini topgan. Har bir mavzu bo’yicha nazariy ma’lumotlar, namunaviy masalalar yechish usullari hamda mustaqil yechish uchun masalalar keltirilgan. Kitob oxirida esa «GLOSSARIY» va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati berilgan.
Ushbu kitob imidazol va triazol hosilalari guruhiga kirgan dori vositalarining tahliliga bag'ishlangan. Kitobda imidazol va imidazolin hosilalarining sintezi, xususiyatlari, tahlil usullari va tibbiyotda qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Shuningdek, benzimidazol hosilalari va ularning farmakologik ta'siri ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferatida toʻrt bobda benzoksazolin-2-tion karbon kislotalari va ularning metallar bilan kompleks birikmalarini sintez qilish, ularning tuzilishini, fizik-kimyoviy xossalarini va biologik faolligini oʻrganish mavzulari yoritilgan. Tadqiqotda 8 ta yangi kompleks birikmalar sintez qilingan, ularning tarkibi, tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari aniqlangan va biologik faolligi oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari yangi dezinfeksiyalovchi vositalar yaratishda va qishloq xoʻjaligida qoʻllaniladigan preparatlar samaradorligini oshirishda qoʻllanilishi mumkin.