Ushbu kitob metafora tushunchasini, uning ta'rifini, turlarini, adabiyot va nutqdagi ahamiyatini chuqur o'rganadi. Metaforaning tilshunoslikdagi o'rni, kognitiv jarayonlardagi roli va kundalik hayotimizdagi ahamiyatiga e'tibor qaratiladi. Kitobda metaforaning adabiy asarlardagi namunalari va turli madaniy kontekstlarda qo'llanilishi tahlil qilinadi.
Ushbu kitob, tilshunoslikka bag'ishlangan bo'lib, unda konseptual metaforalarning mohiyati, turlari, lingvistik va kognitiv jihatlari ochib berilgan. Metaforalarning til va tafakkur bilan bog'liqligi, ularning adabiy va ilmiy nutqdagi o'rni, kognitiv lingvistika nuqtai nazaridan tahlili ko'rib chiqiladi. Shuningdek, konseptual metaforalarning lug'aviy va matn kontekstidagi xususiyatlari, ularning semantik va uslubiy vazifalari tahlil etiladi.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi metafora va uning insonning bilish jarayonlaridagi o'rni, xususan, kompyuter metaforasi va uning miya hamda til bilan aloqador jihatlarini o'rganadi. Tadqiqotda metaforaning til, tafakkur va madaniyat bilan chambarchas bog'liqligi, uning nafaqat nutqiy vosita, balki tafakkur va harakatlarimizni shakllantiruvchi metaforik tizim ekanligi tahlil qilinadi. Muallif, shuningdek, metaforaning ijtimoiy va madaniy omillar ta'sirida qanday rivojlanishi, turlari hamda funksiyalarini ko'rib chiqadi.
Ushbu ilmiy ishda ingliz va o'zbek tillaridagi metafora uslubiy vositasining qo'llanilishi, uning xususiyatlari, tasnifi va adabiy asarlarda o'rni tadqiq etilgan. Ishda metaforaning stilistika va lingvistik semantika bilan aloqasi, uning turlari (aniq, izlovchi, metaforik, jonli, yashirin metafora), metaforik umumlashtirish va uning ingliz hamda o'zbek tillaridagi namunalari chuqur o'rganilgan. Tadqiqotda shuningdek, metafora va uning boshqa uslubiy vositalar (simile, metonimiya, epithet, giperbola, inversiya, ironiya, pun, zugma) bilan qiyosiy tahlili berilgan. Metaforaning tilshunoslikdagi ahamiyati, uning semantik rivojlanishdagi roli va nutqda obrazlar yaratishdagi o'rni yoritilgan.
Maqola metaforalarning kognitiv aspektlarini o'rganadi. Metafora bir ob'ektni boshqa ob'ekt orqali ko'rish usuli sifatida ta'riflanadi. Kognitiv jarayonlarda murakkab, bevosita kuzatilmaydigan fikrlar metafora orqali oddiyroq, yaxshi tanish bo'lgan fikrlar bilan bog'lanadi. Universal tushuntirish sxemalari kognitiv metaforalarda aks etadi. Tadqiqotlar metaforaning yangi bilimlarni yaratishda muhim rol o'ynashini ko'rsatadi. Ratsional fikrlash metaforik modellarga tayanadi va tasavvur metaforik mulohazadan ajralmasdir. Shonning generativ metaforalar nazariyasi va ularning ijtimoiy siyosatda qo'llanilishi tahlil qilinadi. Metafora ijtimoiy muammoning ko'rinishini aniqlaydi va yechimlarni muvofiqlashtirish va integratsiya orqali belgilaydi. Shuningdek maqola konfliktli vaziyatlarda odamlar uchun yechim topishni qiyinlashtiradigan dunyoqarashlardagi farqni va muammolarni hal qilishda yangi generativ metaforalarning rolini muhokama qiladi. M. Vertgeymer tomonidan o'tkazilgan tadqiqotlar ham keltirilgan. Unda raqobatdan hamkorlikka o'tishga yordam beradigan stereotiplarni o'zgartirishga misol keltirilgan. Metaforalarning ta'limdagi roli, xususan, murakkab materiallarni tushunarli shaklda tavsiflash va tushuntirish qobiliyati o'rganiladi. Metaforalar talabalarga tushunishni chuqurlashtirishga va ijodiy yechimlarni topishga yordam beradi. Metaforalar stereotiplarni o'zgartirish uchun vosita sifatida amaliy sistemali tadqiqotlarda qo'llaniladi. Sistemali tahlilchilar tomonidan ishlab chiqilgan konservativ va ishonchsiz abstrakt modellar bilan bog'liq muammolarni hal qilishda metaforalar yangi nazariy yondashuvlarni tushunish uchun samarali vosita ekanligi ta'kidlanadi. Flad va Jekson metodologiyasida metaforalar ijodiy yondashuvni ta'minlash vositasi sifatida alohida e'tiborga ega. Mualliflar muammoni mashina, organizm, miya, madaniyat va siyosat kabi beshta asosiy tizimli metafora prizmasi orqali tahlil qilishni taklif qiladilar. Har bir metafora tizimli atributlarni chuqur tahlil qilish va yangi tizimlarni qurish uchun ishlatiladi. Shuningdek, Flad va Jekson tomonidan taklif qilingan metaforalar tanqidiy tahlil qilinadi, xususan, ularning asoslanmaganligi va cheklanganligi muhokama qilinadi. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish uchun yondashuvga aniqlik kiritiladi va metaforalarni qo'llash bo'yicha tavsiyalar beriladi.
Maqolada metaforaning lingvistik tasnifi, uning lisoniy va nolisoniy omillari, zohiriy va botiniy belgilari asosidagi tasnifi, insonning metaforadagi o'rni va yo'nalishlari haqida so'z boradi. Unda antropotsentrik metafora tushunchasi, uning boshqa metafora turlaridan farqi, inson bilan bog'liq metaforalar tizimi tahlil qilinadi. Metaforalarning turlari, xususan, antropomorfik metafora, zoomorfik metafora va fitomorfik metaforalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, maqolada metaforalarning nutqdagi faolligi, tasvirlash, bo'rttirish va ta'sir ko'rsatish imkoniyatlari, ularning semik-sememik aloqalari muhokama etiladi.
Ushbu kitob metaforalarni lingvistik hodisa sifatida o'rganadi, ularning poeziya va adabiy matnlardagi rolini tahlil qiladi. Kitobda metaforalarning turlari, ularning tuzilishi va stilistik xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, kitobda Baudelaire, Maupassant va Merimee kabi yozuvchilarning asarlarida metaforalarning qo'llanilishi o'rganiladi.
Ushbu kitob mintaqadagi zamonaviy fan, ta'lim va tarbiya bilan bog'liq dolzarb muammolarni, jumladan, matematika, fizika, mexanika, texnika, tabiiy fanlar, tibbiyot, tarix, falsafa, turizm, iqtisodiyot, filologiya va lingvistika sohalaridagi tadqiqotlarni o'z ichiga oladi. Xususan, u metafora tushunchasini, uning an'anaviy va konseptual turlarini, shuningdek, chet tillarni o'qitishning asosiy xususiyatlarini tahlil qiladi. Kitobda ushbu sohalardagi ilmiy-amaliy izlanishlar va ularning natijalari yoritilgan.
Ushbu kitob nemis va qoraqalpoq tillaridagi metaforalarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda metaforaning ta'rifi, turlari, vazifalari va nutqdagi o'rni kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, kitobda har ikki tildagi metaforalarning o'ziga xos xususiyatlari, ularning badiiy va uslubiy ahamiyati tahlil etiladi.
Ushbu kitob metaforani tahlil qilishga bag‘ishlangan bo‘lib, unda metaforaning ta’riflari, turlari, boshqa obrazli nutq shakllari bilan aloqasi, metaforani aniqlash usullari va metaforani tushunish nazariyalari ko‘rib chiqiladi. Kitobda kategoriyalash nazariyasi, relevantlik nazariyasi, metaforaning kognitiv jarayonlardagi o‘rni, shuningdek, metaforaning til va tafakkur bilan bog‘liqligi muhokama qilinadi. Kitob metaforani siyosiy nutqda qo‘llanilishi, metaforaning ijtimoiy va madaniy kontekstlari bilan bog‘liq masalalarni ham o‘rganadi.