Ushbu kitobda barxan qumlarini beton aralashmalarida ishlatish, betonning xususiyatlarini yaxshilash va sementni tejash masalalari ko'rib chiqilgan. Magistrlik dissertatsiyasi annotatsiyasi, tadqiqot natijalari va texnologik yechimlar keltirilgan.
Ushbu kitobda barxan qumlarini beton tarkibida qo'llash, uning sifatini yaxshilash va sementni tejash masalalari ko'rib chiqiladi. Barxan qumlarining xususiyatlari, beton aralashmalariga ta'siri, shuningdek, bu qumlarni ishlatishda sement sarfini kamaytirish usullari tahlil qilingan. Qo'shimchalar, texnologik usullar va turli xil beton tarkiblari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu maqola yurtimizda keng tarqalgan, ayniqsa Qoraqalpog'iston va Qizilqum hududlaridagi temir yo'llarda ko'p uchrovchi barxan qumlaridan tashkil topgan yer qoplamasining dinamik yuklamalar ta'sirida tebranish xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda zamonaviy usullar va jihozlar yordamida dala sharoitida amalga oshirilgan tajribalar natijalari tahlil qilinadi. Yer qoplamasining harakatdagi poyezdlar ta'sirida hosil bo'ladigan tebranishlarining amplituda-chastota xarakteristikalarini aniqlashga e'tibor qaratilgan. Shuningdek, barxan qumlari va boshqa shag'al hamda tuproq turlarining tebranish xususiyatlari qiyosiy tahlil qilingan. Maqolada ushbu tadqiqotlarning temir yo'l injiniringida, ayniqsa, seysmik barqarorlikni ta'minlash va yer qoplamasini mustahkamlash bo'yicha loyihalashda muhim ahamiyatga ega ekanligi ta'kidlangan.
Maqolada ko'p komponentli bog'lovchilar ishlab chiqarishda barxan qumini qo'llash imkoniyatlari o'rganilgan. O'zbekiston hududidagi barxan qumlari asosida KKbog'lovchilarning xossalarini o'rganish, ulardan maksimal darajada foydalanish, ekologik muammolarni yechish, miqdoriy jihatdan optimal tarkibini aniqlash maqsadida tadqiqot ishlari olib borilgan. Tadqiqotda portlandtsement miqdori, barxan qumi miqdori, S-3 superplastifikator va bog'lovchini solishtirma yuzasi kabi texnologik omillar asosida tahlil o'tkazilgan. Bog'lovchi faolligini aniqlashda standart qorishmalar bajarilgan, tajriba namunalari normal sharoitda va issiqlik yordamida ishlov berish rejimida sinovdan o'tkazilgan. Natijada olingan tenglamalar orqali turli omillarning bog'lovchi faolligiga ta'siri aniqlangan. Barxan qumini qo'llashning afzalliklari, optimal tarkib va olinadigan bog'lovchining markasi haqida xulosalar keltirilgan.
Ushbu maqola Oʻzbekiston temir yoʻllarida barxan qumlaridan qurilgan yer toʻsinlarining tebranish jarayonini tahlil qiladi. Tadqiqotda harakatdagi poyezdlarning yer toʻsiniga taʼsiri natijasida yuzaga keladigan tebranishlar oʻrganilgan. Turlicha tezlikdagi poyezdlarning taʼsirida qum zarralarining tebranish amplitudasi va chastotasining oʻzgarishi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari yer toʻsinining dinamik barqarorligini baholash va uni mustahkamlash boʻyicha muhim maʼlumotlar beradi.
Ushbu kitob barxan qumini betonda qo'llash masalalarini, uning sifatini yaxshilash va sementni tejashning zamonaviy yo'nalishlarini o'rganadi. Unda barxan qumining beton xususiyatlariga ta'siri, sement sarfini kamaytirish usullari, turli xil qo'shimchalar va texnologiyalar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, O'zbekiston sharoitida barxan qumidan foydalanishning dolzarbligi va bu boradagi ilmiy tadqiqotlar yoritilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'limi, arxitektura-qurilish sohasiga oid. Unda gidromeliorativ betonning fizik-mexanik xususiyatlari barxan qumlari asosida o'rganilgan. Tadqiqotlar natijalari qurilish materiallari ishlab chiqarish, kanallar uchun qoplamalar tayyorlashda qo'llanilishi mumkin. Shuningdek, kompozit materiallar, tolali beton, modifikatsiyalangan betonlar haqida ham ma'lumotlar berilgan.
Ushbu avtoreferat «Qoraqalpoq tabiiy fanlar ilmiy tadqiqot instituti» hamda «Umumiy va noorganik kimyo instituti» huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02.30.12.2019.K/T.35.01 raqamli ilmiy kengash tomonidan tayyorlangan va himoya jarayonlariga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Tadqiqotda «Barxan qumlarini bentonit gili suspenziyasi va sanoat chiqindilari yordamida mustahkamlashning kolloid-kimyoviy asoslari» mavzusida olib borilgan ishlar, jumladan, qo'llanilgan usullar, olingan natijalar va ularning amaliy ahamiyati haqida batafsil ma'lumot berilgan. Tadqiqotda muammoning dolzarbligi, yangi texnologiyalarni yaratish va mavjud muammolarni hal etish yo'llari ko'rsatilgan. Asosiy maqsad - quruq hududlarda shamol ta'sirida ko'chib yuruvchi qumlarni mustahkamlash uchun samarali qo'shimchalar ishlab chiqishdan iborat.
Ushbu kitobda barxan qumi va neft chiqindilaridan g'ovak to'ldiruvchi olish texnologiyasi va uning asosida yengil beton olish masalalari ko'rib chiqilgan. Tadqiqotlar natijasida olingan g'ovak to'ldiruvchining fizik-mexanik xossalari, optimal tarkibi aniqlangan. Kitob qurilish sohasidagi mutaxassislar va talabalar uchun mo'ljallangan.
Ushbu kitob botanika va o'simliklar ekologiyasiga bag'ishlangan bo'lib, bargning tuzilishi, vazifalari, rivojlanishi, ichki tuzilishi va metamorfozi kabi asosiy mavzularni qamrab oladi. Unda fotosintez, nafas olish, transpiratsiya va guttatsiya kabi bargning fiziologik jarayonlari ham batafsil tushuntirilgan. Kitob barglarning xilma-xilligi va ularning morfologik xususiyatlarini yoritadi. Shuningdek, fotosintezning formulasi, bargning nafas olish jarayoni va fotosintez hamda nafas olish o'rtasidagi teskari aloqa ko'rsatilgan. Transpiratsiya jarayoni ham batafsil yoritilib, uning o'simlik uchun ahamiyati tushuntirilgan. Kitob bargning metamorfozi bilan yakunlanadi, bu barglarning turli xil muhitga moslashuvi va o'zgarishini aks ettiradi.