«Кушон Бақтрияси суяктарошлик санъати»
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu avtoreferat O'zbekiston Respublikasi Toshkent Arxitektura-Qurilish Instituti huzuridagi Ilmiy darajalar beruvchi DSc.27.06.2017.A.11.02 raqamli Ilmiy Kengash San'atshunoslik instituti tomonidan tayyorlangan. Unda Ulmasov Akmaljon Fozilovichning
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O‘rta Osiyoda Kushon va Kang'uy davlatlari davridagi ko‘chmanchi va o‘troq xalqlar o‘rtasidagi munosabatlar, ularning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda qadimgi davr Xitoy, yunon-baktriya va boshqa manbalar asosida Kushon va Kang'uy davlatlarining siyosiy, iqtisodiy va madaniy rivojlanishi tahlil qilingan. Jumladan, ushbu davrlarda mintaqadagi migratsiya jarayonlari, urbanizatsiya, madaniy almashuvlar, savdo-iqtisodiy aloqalar, shuningdek, ko‘chmanchi va o‘troq aholining o‘zaro munosabatlari hamda ularning davlat qurishdagi o‘rni yoritilgan. Tadqiqot natijalarida ushbu davrlarga oid ko‘plab yangi ma'lumotlar va xulosalar keltirilgan hamda ularning o‘zbek davlatchiligi tarixini o‘rganishdagi ahamiyati ta'kidlangan.
Ushbu kitob O‘zbekiston tarixini o‘rganishga bag‘ishlangan bo‘lib, qadim zamonlardan to Amir Temur va temuriylar davrigacha bo'lgan voqealarni qamrab oladi. Kitob O‘zbekistonning davlatchilik tarixi, ijtimoiy-iqtisodiy hayoti va madaniyatiga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Ushbu kitob O'zbekistonning qadimiy tarixini, xususan antik davr moddiy madaniy merosini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda O'rta Osiyodagi ilk davlatlar, jumladan Katta Xorazm, Qadimgi Baqtriya, Qang' va Davon davlatlari, shuningdek Kushonlar saltanatining tarixi, madaniyati va ularning milliy ma'naviyatga qo'shgan hissasi keng yoritilgan. Asosiy e'tibor arxeologik yodgorliklar, ularning ahamiyati, shuningdek, bu davlatlarning o'zaro munosabatlariga qaratilgan. Kitob O'zbekiston tarixini o'rganuvchi talabalar, tadqiqotchilar va qiziquvchilar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Ushbu kitob, O'zbekiston janubidagi qadimiy davrlarga oid yodgorliklarni o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, ularning tarixi, madaniyati va arxeologik ahamiyatini ochib beradi. Unda Kushonlar davri va undan oldingi Baqtriya hududidagi shaharsozlik, diniy inshootlar (budda monastirlari, stupalar), san'at va madaniy aloqalar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitobda Dalvarzintepa, Qoratepa, Fayoztepa kabi yodgorliklarning qazishma ishlari, topilmalar va ilmiy tadqiqotlar natijalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, hududning geografik o'rni, madaniy merosi va O'zbekiston tarixidagi ahamiyati ham ko'rsatib o'tilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasining umumiy o'rta ta'lim maktablarining 6-sinf o'quvchilari uchun mo'ljallangan "Qadimgi dunyo tarixi" darsida "Kushon podsholigi" mavzusini o'qitishda qiyosiy tahlil usulidan foydalanishga bag'ishlangan. Unda Kushon podsholigining ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti, tashkil topishi, rivojlanishi, hukmdorlari, siyosati, Markaziy Osiyoda tutgan o'rni, madaniyatiga oid ma'lumotlar tahlil qilingan. Shuningdek, O'zbekiston tarixchilari va arxeologlarining Kushonlar davri madaniyatini o'rganishdagi hissasi yoritilgan. Bitiruv malakaviy ishi sifatida yozilgan bu kitob, Kushon podsholigini o'rganishga qiyosiy tahlil usullari orqali yondashish imkonini beradi. Mazkur kitob, 6-sinf o'quvchilari uchun "Kushon podsholigi" mavzusini o'qitish jarayonida turli qiyosiy tahlil usullaridan foydalanishni ko'rsatib berishga bag'ishlangan.
Ushbu kitobda Termiz arxeologiya muzeyining tashkil etilishi, faoliyati, zallari va undagi eksponatlar tarixi haqida ma'lumot berilgan. Kitob muzeyning tashkil etilish tarixi, ilmiy ekspozitsiyasi, fond bo'limi, qo'lyozmalar bilan ishlash sektori kabi masalalarni yoritadi. Bundan tashqari, kitobda Surxon vohasining tosh davri, bronza davri, qadimgi Baqtriya madaniyati, makedoniyalik Iskandar va ellinistik davlatlar davri madaniyati, Kushon davri madaniyati va Shimoliy Tohariston ilk o'rta asrlar davri kabi tarixiy davrlari haqida ham batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
«Markaziy Osiyo xalqlari tarixi» fanining asosiy mazmuni va mohiyati tarixiy-madaniy jarayonlar tadqiqotiga asoslanadi. Mazkur fan talabalarga Markaziy Osiyo xalqlari o‘tmishini, ularning ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotini, mintaqadagi tarixiy davlatlar, davlatchilik jarayonlarining yagonaligi va mahalliy xos xususiyatlari, boshqaruv tizimi, ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli, ichki va tashqi siyosati bo‘yicha bilim berishdan iborat. Asisiy vazifa esa – talabalarga Markaziy Osiyo hududlari yagona tarixiy madaniy mintaqa sifatida ko‘plab xalqlarning tarixiy taqdirini o‘zida birlashtirganligini e‘tiborga olib mintaqa xalqlari tarixining umumiyligi, mushtarak ildizlari va yaxlit jarayon sifatida tushuntirishdir. Markaziy Osiyo – eng qadim zamonlardan boshlab ko‘plab xalqlarning taqdirini birlashtirgan, murakkab etnik va tarixiy jarayonlar kechgan tarixiy - geografik hudud hisoblanadi. Shuningdek, bu ulkan mintaqa jahon antropogen jarayonlari ro‘y bergan, insoniyatning ilk ajdodlari shakllangan makonlardan biridir. Ming yillar davomida Markaziy Osiyo jahon sivilizatsiyasiga ulkan hissa qo‘shgan madaniyat o‘chog‘i sifatida dunyo ilm ahlining e‘tiborini tortib kelgan. Turkiston va Markaziy Osiyo hududlarida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar Markaziy Osiyo hududining insoniyat ilk ajdodlari yashagan mintaqalar qatoriga kirishini ko‘rsatmoqda.
Ushbu kitob Oʻzbekistonning qadimiy va antik davrlaridagi tarixini moddiy va yozma manbalar asosida oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, Oʻrta Osiyo xalqlarining madaniyati, davlatchiligi va shaharsozlik tarixi masalalarini qamrab oladi.