Ushbu kitob sopol buyumlar haqida ma'lumot beradi. Unda sopol buyumlarning turlari, xususiyatlari, sifatini aniqlash usullari va ularni sinash usullari haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, kitobda qurilish materiallari va ularni sinash bo'yicha adabiyotlar ro'yxati ham keltirilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Sapalli madaniyatiga oid zargarlik buyumlarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, ushbu madaniyatning mil.avv. II-I ming yilliklardagi ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy rivojlanishini yoritadi. Tadqiqotda Sapalli madaniyatining turli bosqichlaridan topilgan zargarlik buyumlarining turlari, xomashyosi, tayyorlanish uslublari va ularning geografik tarqalishi tahlil qilingan. Xususan, yuzlab zargarlik buyumlari o'rganilib, ularning turlari, moddiy boyliklari, shakllari, bezaklari, hamda qadimiy Sharq madaniyatiga aloqadorligi ochib berilgan. Tadqiqot natijasida Sapalli madaniyatida hunarmandchilik, xususan, zargarlik san'atining yuqori darajada rivojlanganligi, shuningdek, mintaqalararo savdo va madaniy aloqalarning mavjudligi aniqlangan. Tadqiqotda ushbu davr zargarlik buyumlarining tipologiyasi yaratilgan va ularning texnologiyasi hamda madaniy ahamiyati o'rganilgan. Kitobda Sapalli madaniyatining boshqa mintaqalar va sivilizatsiyalar bilan madaniy aloqalarini yoritishda zargarlik buyumlarining o'rni ham ko'rsatib o'tilgan.
Ushbu matn Surxondaryo viloyatida joylashgan Sopolli madaniyati yodgorliklarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda Sopolli madaniyatining joylashuvi, arxeologik qazishmalar, topilgan buyumlar (keramika, tosh, bronza, yog'och), aholining turmush tarzi, xo'jaligi (dehqonchilik, chorvachilik, ovchilik) va marosimlari batafsil yoritilgan. Shuningdek, Sopolli madaniyatining O'rta Osiyo va boshqa hududlardagi madaniyatlar bilan aloqalari ham ta'kidlangan.
Мақолада Ўрта Осиё ва қадимги Ҳиндистон халқлари маданий алоқаларининг бошланиши муаммоси, хусусан, Хараппа маданиятининг Бақтрия билан алоқалари, Шўртўғай ёдгорлигининг роли, этник жараёнлар масаласи ва маданий таъсирлар таҳлил қилинган. Сополли маданияти ашёвий манбалари асосида ҳам Бақтрия ва қадимги Ҳиндистон маданий алоқалари ўрганилган. Ўзбек-олмон Бақтрия экспедициясининг Жарқўтонда олиб борган изланишлари натижасида Бақтрия ва Хараппа маданий алоқалари бронза давридан бошланганлиги таъкидланган.
Ushbu kitob Oʻzbekiston, xususan, Surxondaryo vohasidagi Sopollitepa shahar xarobalari va ularning mudofaa tizimini ilmiy tahlil qilishga bagʻishlangan. Kitobda Sopollitepaning oʻrni Oʻrta Osiyo shaharlarining mudofaa tizimida koʻrib chiqiladi, arxeologik topilmalar, meʼmoriy xususiyatlar, mudofaa inshootlarining turlari va ularning oʻziga xosliklari tahlil qilinadi. Shuningdek, Baqtriya va Xorazm shaharlarining mudofaa tizimlari bilan taqqoslash orqali Sopollitepaning ahamiyati ochib beriladi. Kitob arxeologlar, tarixchilar va meʼmorlar uchun qiziqarli boʻlishi mumkin.
Ushbu maqola bronza davrida O'rta Osiyo hududida yashagan o'troq dehqonchilik madaniyati aholisining dafn marosimlari va diniy e'tiqodlariga bag'ishlangan. Unda Sopollitepa yodgorligi misolida o'rganilgan dafn odatlari, marhumlarni ko'mish usullari, qabrga qo'yilgan buyumlar, diniy e'tiqodlar va marosimlar tahlil qilingan. Muallif, shuningdek, zardushtiylik dinining dafn marosimlariga ta'sirini ham o'rganadi.
Ushbu kitobda Termiz arxeologiya muzeyining tashkil etilishi, faoliyati, zallari va undagi eksponatlar tarixi haqida ma'lumot berilgan. Kitob muzeyning tashkil etilish tarixi, ilmiy ekspozitsiyasi, fond bo'limi, qo'lyozmalar bilan ishlash sektori kabi masalalarni yoritadi. Bundan tashqari, kitobda Surxon vohasining tosh davri, bronza davri, qadimgi Baqtriya madaniyati, makedoniyalik Iskandar va ellinistik davlatlar davri madaniyati, Kushon davri madaniyati va Shimoliy Tohariston ilk o'rta asrlar davri kabi tarixiy davrlari haqida ham batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu kitob sholichilik haqida bo'lib, uning xalq xo'jaligidagi ahamiyati, tarixi, ekilish mintaqalari, hosildorligi, morfologik va biologik xususiyatlari, O'zbekistonda ekiladigan navlari, yetishtirish texnologiyalari, kasalliklari, zararkunandalari va ularga qarshi kurash choralari, hosilni yig'ishtirish usullari hamda ko'chat usulida yetishtirish kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Ushbu kitobda O'zbekiston va Tojikiston hududlarida joylashgan Shimoliy Baqtriya mintaqasining bronza davridagi o'troq dehqonchilik va chorvador qabilalarining dafn marosimlari, diniy e'tiqodlari va bu ikki xo'jalik shaklining o'zaro munosabatlari tahlil qilingan. Kitobda qadimda odamlarning diniy tasavvurlari, zardushtiylikning shakllanishi, hayvonlarning kult sifatida e'zozlanishi va dafn marosimlarining evolyutsiyasi arxeologik manbalar asosida yoritilgan.
Ushbu maqola O'zbekiston hududidagi quldorlik jamiyatida o'zbek an'anaviy turar joyining rivojlanish xususiyatlarini o'rganadi. Sug'oriladigan dehqonchilik va chorvachilik ishlab chiqarishning asosiy vositalari sifatida ta'kidlangan. Bronza davriga oid yodgorliklar, vohalarning iqtisodiyoti va madaniyati, quldorlik jamiyatining shakllanishi haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, hunarmandchilik va dehqonchilik o'rtasidagi mehnat taqsimoti, shaharlarning paydo bo'lishi va irrigatsiya tizimlarining ahamiyati haqida so'z boradi. Sopolli-tepa arxeologik topilmasi shaharsozlikning namunasi sifatida ko'rsatilgan va o'sha davrdagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar tahlil qilingan.